‍ ‍ ‍

مژده خبر/عنایت اله خانمحمدی_بررسی‌های جمعیتی سازمان ملل متحد نشان می‌دهد که جمعیت جهان رو به سالمندی می‌رود و این روند در آینده سریع‌تر وگسترده تر از پیش خواهد بود. نسبت جمعیت سالمند جهان (۶۵ ساله و بیش‌تر) در سال ۲۰۲۰، برابر ۹٫۳ درصد بود. با فرض ثبات باروری در مقدار کنونی خود، متوسط در سال ۲۰۵۰ این مقدار بیش از دو برابر خواهد شد، یعنی به مقدار ۲۲٫۸ درصد خواهد رسید.
در این راستا موضوع سالمندان روستایی هم مورد توجه محققان و جامعه شناسان و برنامه ریزان قرار گرفته است. پدیده ای که جوامع روستایی چهارگوشه جهان آن را تجربه کرده و یا درک می کنند. در چین، ژاپن و هند این مساله ابعاد و زوایای اجتماعی وسیع تری را داراست. ژاپنی ها و چینی ها و هندی ها گرچه بنا بر سنت های کهن خود احترام گذاردن به بزرگترها و سالمندان را مورد توجه قرار می دهند، اما حقیقت این است که سالمندان تنها و فقیر که فرزندی ندارند، یا فرزندانشان آنها را تنها گذاشته اند و مشکلات اقتصادی زیادی هم دارند، برای اینکه بتوانند از حمایت بیشتر برخوردار شوند، گاهی مرتکب جرم شده تا به زندان بروند. چرا که زندان برای آنها هم امن تر است و هم حمایت های غذایی، درمانی و پزشکی بیشتری را دریافت خواهند کرد. در ماه های گذشته هم در برخی کشورهای غربی و در جریان شیوع بیماری کووید ۱۹، سالمندان فقیر و روستایی و از اقلیت های نژادی و قومی و زبانی ستمدیده ترین قشری بودند که قربانی سیاست های درمانی دولت های خود شدند وجان خود را از دست دادند.
اخیرا پیش بینی های جمعیت شناسان و جامعه شناسان و دستگاه های ذی ربط دولتی ایران نشان داده است که کشور ما در یکی دو دهه آینده با پدیده پیرسالی و سالمندی جمعیت مواجه خواهد شد، به طوری که برخی گفته اند ایران در سی سال آینده پیرترین جمعیت جهان را خواهد داشت، به عبارت دیگر تا سال ۲۰۵۰ یک چهارم از جمعیت ایران در سنین سالمندی قرار خواهد گرفت.
از سویی تندباد مدرنیته ، فقر و بیکاری و معضلات اقتصادی، تضعیف احساس تعلق به روستا در میان جوانان روستایی و میل آنها به تحصیل و اشتغال و مهاجرت به شهرها همچنان روستاهای ایران را تهدید خواهد کرد. با این اوصاف در دهه های آینده شاهد گسترش شدید پدیده سالمندی روستایی خواهیم بود. آن هم از نوع چین و ژاپن و شاید گسترده تر از آن، و آن وقت هزینه های بهداشت و درمان سالمندان و توانمندساختن وارتقای کیفیت زندگی آنها بسیار سخت و هزینه بر خواهد شد و همچنین توسعه روستایی و کشاورزی هم با چالش های زیادی مواجه خواهد شد. سیاستگزاران و برنامه ریزان و محققان ضرورت دارد که از هم اکنون برای این پدیده جمعیتی تدابیری اتخاذ کنند و نیازهای دوران سالمندی را مورد توجه قرار دهند تا آنان را کنشگر و توانمند سازند و در آینده از آثار منفی اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی این پدیده هم در شهرها و روستاهای کشور کاسته شود.
انتهای مقاله/