﷽ پنج‌شنبه؛
۲۳      اسفند      ۱۴۰۳      هجری‌خورشیدی؛
۱۲      رمضان     ۱۴۴۶ ‌    هجری قمری
۱۳      مارس      ۲۰۲۵      میلادی

📍زادروز آقا محمدخان قاجار، بنیان‌گذار و اولین پادشاه سلسله قاجاریه در استرآباد (گرگان امروزی) – ۱۱۲۰ ش/ ۷ محرم ۱۱۵۵ ق
دودمان قاجار یا سلسله قاجار، نام سلسله‌ای ایرانی است که از حدود سال ۱۱۷۵ تا ۱۳۰۴ خورشیدی بر ایران به مدت حدود صد و سی سال فرمان راندند. در دوران پادشاهی شاهان قاجار، طی عهدنامه‌های مختلف به ویژه در دوران فتحعلی‌شاه و ناصرالدین‌ شاه، مناطقی از خاک کشور، تحت فشار روسیه و انگلیس از محدودهٔ زمام‌داری ایران جدا شد.
📍زادروز آیت‌الله سید عبدالله موسوی شیرازی، فقیه و مجتهد اصولی و از مراجع عظام تقلید شیعه و از نوادگان احمد بن موسی معروف به شاهچراغ در شیراز – ۱۲۷۰ ش
📍اخراج مورگان شوستر، مشاور و مستشار آمریکایی در امور خزانه‌داری و بانکی، از ایران به دلیل فشارهای دولت روسیه – ۱۲۹۰ ش
📍زادروز دکتر زنده‌یاد محمدرضا حکیم‌زاده لاهیجی، پزشک و نیکوکار مطرح و بنیانگذار نخستین آسایشگاه سالمندان ایران در رشت و همچنین مؤسسه خیریه کهریزک، معروف به پدر آسایشگاه‌های معلولان و سالمندان ایران – ۱۲۹۳ ش
📍تصویب قانون آزادی ورود نقره به مملکت در مجلس شورای ملی – ۱۳۰۷ ش
📍زادروز زنده‌یاد هوشنگ آزادی‌ور شاعر، مترجم و مستندساز مطرح در تهران – ۱۳۲۱ ش
📍تصویب اعتبار نامه سید ضیاءالدین طباطبایی علیرغم مخالفت شدید دکتر مصدق نماینده اول تهران – ۱۳۲۲ ش
📍زادروز زنده‌یاد سید هادی میرمیران، مهندس، استاد دانشگاه و معمار مطرح در قزوین – ۱۳۲۳ ش
📍زادروز زنده‌یاد سیروس گرجستانی با نام اصلی علی‌اکبر محمودزاده گرجستانی بازیگر مطرح سینما، تئاتر و تلویزیون در رشت – ۱۳۲۳ ش
📍زادروز زنده‌یاد امیر سرتیپ دوم محمود ضرابی خلبان نامدار نیروی هوایی ارتش ایران، از خلبانان دوران جنگ تحمیلی و جانشین معاون علمیات پایگاه ششم شکاری بوشهر در کرمان – ۱۳۲۵ ش
📍تصویب تشکیل سازمان اطلاعات و امنیت کشور در مجلس شورای ملی – ۱۳۳۵ ش
📍دکتر علی امینی نخست وزیر وقت در پایان دیدار طولانی خود از چند کشور اروپایی اعلام کرد که دولت ایران از نظر مالی ورشکسته است. با انتشار این مطلب بهای زمین و خانه در تهران شدیدا پایین آمد و ظرف چند روز به نصف سابق رسید – ۱۳۴۰ ش
📍درگذشت روحانی و سیاست ‌مدار معاصر ایران، آیت ‏الله سیدابوالقاسم کاشانی، عضو مجلس موسسان اول، نماینده ادوار ۱۴، ۱۶ و ۱۷ مجلس شورای ملی و رئیس دوره هفدهم مجلس شورای ملی از ۳۰ تیر ۱۳۳۱ تا ۱۰ تیر ۱۳۳۲ در سن ۸۶ سالگی – ۱۳۴۰ ش
📍حرم امامزاده هاشم (علیه‌السلام)، واقع در جادهٔ هراز، که قدمت ساختمان اصلی آن از دوران صفویه است، به شمارهٔ  ۶۱۷ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید – ۱۳۴۵ ش
📍تصویب لایحه نوسازی عباس آباد تهران – ۱۳۴۹ ش
📍درگذشت سید حسین فلاح نوشیروانی رکنی، بازرگان، خیر و نیکوکار مطرح و پایه‌گذار دانشگاه صنعتی نوشیروانی بابل – ۱۳۵۰ ش
📍تاسیس کارخانه ذوب آهن آریامهر که بعد از انقلاب ۵۷، ذوب آهن اصفهان نامیده شد – ۱۳۵۱ ش
کارهای اجرایی احداث ساختمان واحدهای مختلف کارخانه از سال ۱۳۴۶ خورشیدی آغاز و با ایجاد کورهٔ بلند شمارهٔ ۱ در نیمهٔ اول دی‌ماه ۱۳۵۰، بهره‌برداری از مجتمع با تولید چدن آغاز شد و تولید محصولات فولادی نیز با راه‌اندازی بخش فولادسازی و مهندسی نورد در دی‌ماه ۱۳۵۱ شروع شد و در روز ۲۳ اسفند ۱۳۵۱ با حضور آلکسی کاسیگین، رئیس شورای وزرای شوروی، افتتاح شد. این کارخانه نخستین و بزرگ‌ترین تولیدکنندهٔ فولاد ساختمانی و ریل در ایران است.
📍آغاز عملیات والفجر ۱۰، در منطقه حلبچه و عملیات بیت‏ المقدس ۳ با هدف آزاد سازی سلیمانیه توسط غیور مردان ایران زمین – ۱۳۶۶ ش
📍سقوط یک فروند هواپیمای سی-۱۳۰ متعلق به نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران عازم از دزفول به مشهد، در کوه شیرباد نیشابور و شهادت ۸۶ سرنشین آن – ۱۳۷۵ ش
📍درگذشت موبد رستم شهزادی پژوهشگر، نویسنده و مترجم برجسته زرتشتی و نماینده مجلس خبرگان قانون اساسی – ۱۳۷۸ ش
📍درگذشت علی معلم، نویسنده، ناشر، منتقد، تهیه‌کننده، کارگردان، مجری تلویزیون و بازیگر مطرح، سردبیر و مدیر مسئول ماهنامه دنیای تصویر، مجری، تهیه‌کننده و پایه‌گذار جشن سینمایی – تلویزیونی دنیای تصویر (تندیس حافظ) بر اثر ایست قلبی در سن ۵۴ سالگی – ۱۳۹۵ ش
📍درگذشت ادیب برومند شاعر ملی ایران، وکیل دادگستری، عضو و رئیس باسابقه هیات رهبری و شورای مرکزی جبهه ملی ایران – ۱۳۹۵ ش
📍درگذشت ویدا حاجبی چریک سابق ایرانی و از اعضای سابق سازمان چریک‌های فدایی خلق ایران، شاعر و نویسنده مارکسیست – ۱۳۹۵ ش
📍درگذشت سردار سرتیپ پاسدار ناصر شعبانی از فرماندهان سپاه پاسداران و معاون سابق قرارگاه ثارالله تهران، فرمانده سپاه کرمانشاه در زمان عملیات مرصاد – ۱۳۹۸ ش

📍درگذشت استاد مهندس منصور طاهری انارکی، مهندس مطرح شیمی، چهره ماندگار، عضو وابسته فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران و استاد دانشگاه – ۱۳۹۸ ش
📍درگذشت محمدجواد محبت شاعر و آموزگار مطرح در کرمانشاه – ۱۴۰۱ ش
📍کوروش بزرگ دستور ساختن شهر مَرو را داد – ۵۳۵ پ.م
کوروش بزرگ در این سال دستور ساخت شهر مَرو (به تلفظ وقت؛ مَرگو) را در کنار رودِ مُرغاب (مُرغاب رود که از افغانستانِ کنونی سرچشمه می‌گیرد) داد. سَرسبزی این ناحیه ـ ناحیه‌ای که شهر مَرو در آنجا ساخته شد ـ در دل یک بیابان وسیع، توجه کوروش را جلب کرده بود که تصمیم به ساختن یک شهر در آنجا گرفت. در کتاب زَند ـ اَوِستا (تفسیر اَوِستا)، نام مَرو، مورو نوشته شده است. اسکندریان دو قرن بعد این شهر را بر پایه ساتراپی باکتریا ـ مارگیانا، حَک شده بر سنگ در زمان داریوش بزرگ، مارگیانا نامیدند. این شهر تاریخیِ ایران‌زمین و حومه آن که در طول تاریخ ۲۵۰۰ ساله شاهد رویدادهای متعدد بود در دهه ۱۸۸۰ میلادی به تصرف روسیه تزاری درآمد و واکنش دولت تهران نسبت به این تعرّض، ضعیف بود.
📍درگذشت شاهرخ پسر امیر تیمور که پس از پدر، شاه ایران‌زمین شده بود و پایتخت را از سمرقند به هرات منتقل کرده بود. وی ۴۲ سال حکومت کرد و به همراهی بانویش گوهرشاد، خدماتی به هنر و ادبیات ایرانی کردند – ۱۴۴۷ م
📍فرناندو کورتز افسر اسپانیایی، با پانصد مرد مسلح مکزیک را تصرف کرد – ۱۵۱۹ م
📍آبل تاسمانی، دریانورد هلندی هنگام یافتن راهی از جنوب اقیانوس آرام به جنوب شیلی و ورود به اقیانوس اطلس و رسیدن به اروپا، به جزایری رسید که آنها را به نام ایالت زیلند هلند، نیوزیلند نامید – ۱۶۴۲ م
📍زادروز ژوزف پریستلی، دانشمند انگلیسی و کاشف اکسیژن – ۱۷۳۳ م
📍درگذشت فرانسیسکو گویا، نقاش معروف اسپانیایی – ۱۸۲۸ م
📍زادروز گابریل دانونزیو، نویسنده شهیر ایتالیایی – ۱۸۶۳ م
📍ترور تزار روسیه، الکساندر دوم؛ وی ۶۳ سال عمر و ۲۶ سال حکومت کرده بود – ۱۸۸۱ م
📍زادروز جورج سفریس، نویسنده و شاعر یونانی – ۱۹۰۰ م
📍مغولستان از چین جدا شد و به نام جمهوری مغولستان اعلام استقلال کرد – ۱۹۲۱ م
📍کشف پلوتون، دورترین سیاره منظومه شمسی در رصدخانه آریزونای آمریکا توسط کلاید تامبا – ۱۹۳۰ م
📍وحدت آلمان و اتریش تامین شد و این دو سرزمین ژرمن‌ها یکی شدند و اتحادیه تشکیل دادند – ۱۹۳۸ م
📍به رغم مخالفت روسیه، سه کشور عضو سابق پیمان ورشو، لهستان، چک و مجارستان به عضویت ناتو پذیرفته شدند – ۱۹۹۹ م
📍هلاکت حجاج بن یوسف ثقفی، حاکم خونخوار عراق بعد از مرضی سخت – ۹۵ ق
📍درگذشت شاه اسماعیل دوم صفوی، سومین پادشاه دودمان صفوی – ۹۸۵ ق
شاه اسماعیل دوم، پس از به دست گرفتن قدرت، تمام برادران خود را یکی پس از دیگری به قتل رسانید و سپس به کشتار شاهزادگانی که در اطراف پایتخت بودند، پرداخت. با این حال، حکومتش، بیش از یک سال به طول نیانجامید. شاه اسماعیل دوم برای نخستین بار نماد شیر و خورشید را به رنگ طلایی بر روی پرچم ایران سوزن‌دوزی کرد. این پرچم تا پایان دوران صفوی نیز درفش رسمی ایران بود.

انتهای پیام/