استاد حوزه و دانشگاه در باب منظومه فکری و چار چوب نظری حاکم بر اندیشه اسلامی علامه مصباح، گفت: یک تفاوت بین مرحوم علامه مصباح و دیگر اندیشمندان اسلامی این است که ایشان بر پرداختن به مباحث بنیانی تأکید داشتند و نظرشان این بود که ما باید به صورت ریشه‌ای به مسائل نگاه کنیم.

به گزارش مژده خبر، میزگرد تخصصی «مصباح انقلاب» امروز، ۱۲ دی‌ماه با حضور مسلم حدیدی، رئیس سازمان جهاددانشگاهی استان کرمانشاه، حجت‌الاسلام والمسلمین حجت‌الله سروری، پژوهشگر و استاد حوزه و دانشگاه، حجت‌الاسلام والمسلمین حجت‌الله فاضلی، استاد حوزه و دانشگاه و مفسر قرآن کریم، حجت‌الاسلام والمسلمین مهدی عبدی، از اساتید حوزه و دانشگاه، مهدی سوری، معاون فرهنگی سازمان جهاددانشگاهی استان کرمانشاه و جمعی از کارکنان معاونت فرهنگی سازمان جهاددانشگاهی و ستاد هماهنگی کانون‌های مساجد استان در محل دفتر مؤسسه آموزش عالی سازمان جهاددانشگاهی استان به همت خبرگزاری ایکنا کرمانشاه برگزار شد.

در ابتدای این نشست حجت‌الاسلام حجت‌الله سروری، استاد حوزه و دانشگاه با ادای احترام به روح امام و شهدا خاصه سردار جبهه مقاومت حاج قاسم سلیمانی و بزرگ سردار جبهه فکر و اندیشه مرحوم علامه مصباح، اظهار کرد: در باب منظومه فکری و چارچوب نظری حاکم بر اندیشه اسلامی علامه مصباح گفتن این نکته ضروری است که یک تفاوت بین مرحوم علامه مصباح و دیگر اندیشمندان اسلامی بود و آن اینکه ایشان به پرداختن مباحث بنیایی تأکید داشتند.

وی با اشاره به دو دیدگاه در حوزه اخلاق و تربیت و مسائل اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی با اشاره به نظریات علامه مصباح در این دو حوزه، افزود: علامه نظرشان این بود که ما باید به صورت ریشه‌ای و بنیانی به مسائل نگاه کنیم، اما در این خصوص هر یک از ما ممکن است سطحی و روبنایی به موضوعات یاد شده نگاه کنیم به عنوان مثال در حوزه حجاب و سبک زندگی ممکن است نظراتمان برای مخاطبان سطحی باشد.

حجت‌الاسلام سروری با اشاره به اینکه چرا علامه مصباح روی منظومه فکری تأکید داشتند، گفت:، چون منطق قرآن و سیره اهل‌بیت(ع) این است و به تعبیر رهبر معظم انقلاب حضور انقلابی در همه میدان‌هایی که احساس نیاز به حضور مصباح می‌شد، حقاً و انصافاً کم‌نظیر بود.

این پژوهشگر دینی تصریح کرد: منظومه فکری و شخصیتی علامه از ایشان شخصیتی ساخته بود که انحراف را به راحتی تشخیص می‌داد و ایشان تا پایان عمر نه تنها با انقلاب همراهی نمود بلکه در موقعیت‌هایی انقلاب و علامه در هم تنیدگی پیدا کردند.

در ادامه حجت‌الاسلام حجت‌الله فاضلی، استاد حوزه و دانشگاه با بیان اینکه کم نبودند شخصیت‌های برجسته و فیلسوفی که دوست داشتند در حوزه باور و ایمان مانند افراد عادی باشند و موارد متعددی از بیانات علامه مصابح ثبت است که می‌گویند «معلوم نیست من دیگر زنده بمانم بگذارید این را به شما بگویم به باورم چادر وصله دار حضرت زهرا(س) از همه کهکشان‌ها بالاتر است»، یادآور شد: این روحیه آیت‌الله مصباح ما را به یاد سخنان آخر مرحوم آیت‌الله آقامجتبی تهرانی درباره حضرت زهرا(س) می‌اندازد یا تأکید خاصه امام خمینی(ره) بر زیارت روزانه‌شان در حرم مطهر امام علی(ع) (علی‌رغم بیماری) و اینکه خطاب به فرزندشان آقا مصطفی می‌گویند این روحیه عوامی را از ما نگیرید اینکه برخی می‌گویند «نهایت بزرگسالی، کودکی است» از این منظر شاید درست باشد که آدمی باید در دوران بزرگسالی، ایمان و باور صاف و زلال و بی‌غل و غشی مثل دوران کودکی داشته باشد.

وی افزود: از سوی دیگر علامه مصباح از جمله شخصیت‌های بارز ولایی و مهدوی بود که دائم توجه همگان را به یاد و ذکر و تقویت روحیه انتظار و ظهور حضرت قائم(عج) رهنمون می‌کرد. برای رفع خطورات ذهنی و غفلت همچنین داشتن توجه قلبی هم، یاد امام زمان(عج) را توصیه می‌کرد.

این استاد دانشگاه بیان کرد: یکی دیگر از رویکرد‌ها و توفیقات آیت‌الله مصباح این بود که شارح معارف اهل بیت(ع) بودند. آیت‌الله مصباح علاوه بر ارائه رویکرد جدید در حوزه عقاید اسلامی و معارف و تفسیر قرآن که در قالب کتاب‌هایی چند جلدی خداشناسی، راه و راهنماشناسی، قرآن‌شناسی و … منتشر شده است در درس‌های اخلاق اسلامی به شرح و تبیین احادیث اخلاقی اهل‌بیت(ع) پرداخته است و می‌توان گفت سبک دروس اخلاقی آیت‌الله مصباح، «متن محور» بوده است و آن هم متن‌های معتبری، چون احادیث اهل بیت(ع)، کتاب‌های «ره‌توشه»، شرح احادیث پیامبر به اباذر غفاری، «پند جاوید»، «رساترین دادخواهی»، شرح خطبه فدکیه حضرت زهرا(س)، «نجوای عاشقانه»، شرح مختصر مناجات شعبانیه و … از جمله آثار منتشره آیت‌الله مصباح در این زمینه است که جای بررسی و تأمل بیشتری دارد و شاید بتوان گفت که از معدود علمای اخلاقی در معاصر هستند که به شرح این تعداد احادیث یا ادعیه اهل‌بیت(ع) پرداخته است.

وی در خصوص توجه به جایگاه خانواده در دیدگاه این عالم فاضل، اظهار داشت: آیت‌الله مصباح از جمله اندیشمندان و متفکرانی است که به نقش خانواده و تربیت خانوادگی بهای ویژه‌ای می‌داد. خودش هم به این مسئله مهم در زندگی شخصی‌اش توجه ویژه داشت و فرزندان صالح و موفقی تحویل جامعه داد. این هم یک حُسن آیت‌الله مصباح و عنایت الهی به ایشان است که خانواده صالح و همسویی داشت.

حجت‌الاسلام فاضلی، بُعد جریان‌سازی اثرگذار و مستمر شخصیت ایشان را مورد اشاره قرار داد و افزود: آیت‌الله مصباح از جمله معدود اندیشمندانی در دوره معاصر است که توانست علاوه بر شاگردپروری، «جریان‌ساز» هم باشد و مهم‌تر از همه اینکه این جریان سازی، «مستمر» و «موثر» باشد. به تعبیری، او اندیشمندی بود که در اندیشه‌هایش ساری بود و در جغرافیایی وسعت شاگردانش تکثیر شد؛ یک فرد بود، اما تبدیل به یک جریان شد. شاید به عملکرد‌های این جریان و سبک جریان‌سازی ایشان انتقاد داشته باشیم، ولی نفس اینکه ایشان به چنین مسأله‌ای توجه داشت، خیلی ارزشمند است.

وی با بیان اینکه یکی از خصلت‌های ویژه آیت‌الله مصباح، «تکلیف مداری» ایشان بود، ابراز کرد: روحیه تکلیف مداری در اندیشه و عمل و بیانات ایشان، بارز و برجسته است. ایشان مرد انجام وظیفه بود، نه نتیجه. در هر زمان آنچه که تشخیص می‌داد وظیفه اوست، دنبال همان می‌رفت. مراحل مختلفی از زندگی و عمل آیت‌الله مصباح یزدی هست که بدون توجه به ملامت ملامت گران و سرزنش سرزنشگران و خوشایند یا بدآیند دیگران، مواضع خویش را صریحاً اعلام و علنی می‌کرد.

این استاد حوزه و دانشگاه، ادامه داد: آیت‌الله مصباح همچنان در عرصه‌های فکری و فرهنگی و سیاسی روشنگری می‌کردند. ایشان در این زمینه کم نمی‌گذاشتند و به راحتی از کنار انحرافات و التقاط نمی‌گذشتند و مخالف و منتقد شدید هرگونه دیدگاه‌های انحرافی و التقاطی بودند. مماشات در این زمینه نداشتند و مماشات در این حوزه‌ها را خطرناک و پایه گذار انحرافات عمیق‌تر و بدعت‌های مختلف می‌دانستند. شاید ما با برخی تعابیر و مواضع ایشان مخالف یا منتقد باشیم، اما این روحیه حضور پررنگ، نشانگر روحیه تکلیف مدار ایشان بوده است. حدس می‌زنم که آیت‌الله مصباح در زمینه تکلیف‌مداری، بسیار تحت تأثیر امام خمینی(ره) است و تکلیف‌مداری را به صورت ویژه از امام راحل فرا گرفته است.

وی از این عالم برجسته به عنوان تکیه‌گاه در مواجهه با اندیشه‌های وارداتی و غیراسلامی یاد کرد و گفت: آیت‌الله مصباح به جاودانگی و جامعیت و جهانی بودن و عمق افکار و آموزه‌های اسلامی، اعتقاد راستین داشت و بخاطر تسلطش بر علوم مختلف اسلامی و روحیه نقادی و ذهن تحلیلگر، مرعوب اندیشه‌ها و افکار جدید و غیراسلامی نمی‌شد.

حجت‌الاسلام فاضلی، دقت نظر در تشکیلات را از دیگر ویژگی‌های بارز این شخصیت ممتاز جهان اسلام برشمرد و خاطرنشان کرد: ما موارد کمی نداشتیم که برخی شخصیت ها، در یک سری زمینه ها، احساس مسئولیت کردند و مراکزی را تأسیس کردند که یا به خاطر فقدان صلاحیت و اهلیت یا واسپاری به فرزندان و نزدیکان یا عدم دقت نظر‌ها و حساسیت‌ها، آن مراکز، بعد از مدتی، نقض غرض آن اهداف و آرمان‌های اولیه و زمان تأسیس شده است.

وی با اشاره به نقش این عالم فقید در ایجاد مسیر جدیدی برای تحول حوزه‌های علمیه، عنوان کرد: آیت‌الله مصباح از معتقدان به تحول حوزه‌های علمیه است. ایشان به جای اینکه حرف از تحول بزند و حساسیت ایجاد کند اقدام به تأسیس مراکزی کرد که بتواند حوزه‌های علمیه یا دانش‌های اسلامی را متحول کند. مشارکت در تأسیس مدرسه حقانی و موسسه در راه حق و تأسیس دفتر همکاری‌های حوزه و دانشگاه و بنیاد باقرالعلوم(ع) و در نهایت موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)، ثمرات چنین اعتقاد و باوری است و کمتر کسی است که منکر تأثیرات این موسسات به ویژه موسسه امام خمینی و شاگردان آیت الله مصباح در حوزه‌های مختلف علوم اسلامی انسانی و اجتماعی باشد.

این مفسر قرآن کریم، با بیان اینکه یگانگی حرف و عمل یکی از ویژگی‌های برجسته آیت‌الله مصباح یزدی، است؛ به این معنا که هر آنچه می‌می‌گفته بدان اعتقاد داشته و عمل می‌کرده، اذعان داشت: آیت‌الله مصباح از این جهت نادر و کم نظیر است. او اهل سکوت در برابر انحرافات و التقاط نبوده است. سعی می‌کرد هر آنچه که می‌گوید عمل کند. شاید نتوان مصادیقی را یافت که آیت‌الله مصباح حرفی درباره آن زده باشد، ولی بدان عمل نکرده باشد. حتی تا همین اواخر، در زمینه حمایت از کاندیدا‌های ریاست جمهوری یا مناصب دیگر، پای کار می‌آمده و دیگران را نیز به حضور و فعالیت در ستاد کاندیدای اصلح تشویق می‌کرده است.

وی در خصوص دقت و نقّادی قرآنی و فلسفی این عالم جلیل القدر، گفت: نکته مهم در زندگی و اندیشه آیت‌الله مصباح دقت نظر موشکافی و روحیه نقّادی ایشان است. دقت نظر‌هایی که تحسین علامه طباطبایی(ره) را در هنگام نگارش و چاپ تفسیر «المیزان» بر می‌انگیخت.

وی از ایشان به عنوان شخصیتی مهذّب و زاهد یاد کرد و گفت: آیت‌الله مصباح پس از خرمن چینی از محضر شخصیت‌های برجسته اخلاق علامه طباطبایی، امام خمینی، آیت‌الله محمدجواد انصاری همدانی، آیت‌الله محمدتقی بهجت، آیت‌الله عبدالعلی تهرانی (پدر حضرات آیات آقامجتبی و آقامرتضی تهرانی) و… توانست با عنایت الهی و بسترسازی درونی خودسازی و تهذیب و زهد و قناعت خود تبدیل به استاد برجسته اخلاق اسلامی شود.

حجت الاسلام والمسلمین مهدی عبدی از اساتید حوزه و دانشگاه، نیز در خصوص این مفسر برجسته قرآن کریم که در زمره اندیشمندان و اساتید تراز حوزه علمیه قم بود، اظهار داشت: اندیشه‌های این عالم جلیل القدر متکی بر عدم سازش با فرهنگ غربی به عنوان فرهنگ کفر، نفی قرائت‌های متعدد از دین، مرجعیت روحانیت در دین دشناسی و دفاع از ولایت مطلقه فقیه بود.

وی همچنین به سوابق انقلابی، علمی، فرهنگی، سیاسی و اجتماعی آیت‌‌الله مصباح اشاره کرد و گفت: ایشان یکی از سرمایه‌های ذی قیمت نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران و به واقع جهان اسلام بودند.

انتهای پیام/