فروپاشی و دگردیسی مفهوم خانواده، ناسازگاری و بیگانگی با خویشاوندان، درگیری‌های فرسایشی فکری و تنوع‌طلبی‌های فزاینده، وحشت از ازدواج، افزایش طلاق، تجرد و تنهایی، بیماری‌های روزافزون روانی و ازدیاد هولناک اعتیاد و آمار خودکشی و قتل، از نشانه‌های تبعیض، تفاخر، زندگی لاکچری، تجمل‌طلبی، ظاهرگرایی، خودآرایی و خودنمایی نسلی است که از سنت‌های دیرینه‌ی فرهنگی و ارزشهای مذهبی فاصله گرفته و بشدت دچار افراط در اسراف و ناآرامی روانی شده است

سوگوارانه نشانه‌های اندوه‌بار این پدیده‌ی ویرانگرِ تقلیدی در قشرهای مرفه و بریده از زندگی مذهبی ایران نیز رو به افزایش است که چشم‌انداز فراروی این نسل و آیندگانش را به مخاطره انداخته است.

این در حالی است که همبستگی خانوادگی، ارتباطات خویشاوندی و انسجام اجتماعی، از اصول ثابت زیست موحدانه در تاریخ جوامع بشری است و اسلام بالاترین تأکیدات را بر دو اصل «صِلِه‌ی رَحِم» و «وحدتِ امتِ‌اسلامی» دارد و قطع ارتباط با ارحام را نشانه نفاق یک مسلمان و موجب نگون بختی هر انسانی می داند.

خداوند امر فرموده به مراعات عدالت و نیکی به خویشاوندان و صله ارحام و دوری گزیدن از فحشاء و منکرات و هر نوع تجاوز به حقوق دیگران و خروج از هر حدود شرعی:
إِنَّ اللَّهَ یأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَالإحْسَانِ وَإِیتَاءِ ذِی الْقُرْبَی وَ ینْهَی عَنِ الْفَحْشَاءِ وَ الْمُنْکرِ وَ الْبَغْی یعِظُکمْ لَعَلَّکمْ تَذَکرُون (نحل/۹۰)

قرآن نیز فرجام نیک را مختص کسانى می‌داند که اطاعت می‌کنند از آنچه‏خداوند به پیوند با آن امر کرده (مانند صله رحم و دوستى‏پدر و مادر و محبت اهل ایمان) و از معصیت خدا مى‏ترسند و از سختى هنگام حساب خوفناکند، این‌ها عاقبتی خوش و جایگاهى‏نیکو دارند.
«وَالَّذِینَ یَصِلُونَ مَا أَمَرَ اللَّهُ بِهِ أَنْ یُوصَلَ وَیَخْشَوْنَ رَبَّهُمْ وَ یَخَافُونَ سُوءَ الْحِسَابِ»

احادیث نبوی به نوع انسان تفهیم می‌کنند که “صله رحم” عمر را طولانی، رزق را زیاد، اخلاق را نیکو، محبوبیت خانوادگی را افزون، شهرها را آباد، حساب آخرت برای ورود به بهشت را آسان، روح و روان آدمی را پاکیزه و او را سخاوتمند می‌سازد و آدمی را از هرگونه فقر و تنهایی و بیچارگی و از مرگ سیاه و نابهنجار، نجات می‌دهد.

شخصى به پیامبرخدا (صلوات الله علیه) گفت:
خویشاوندانى دارم که من‏ با آنها ارتباط دارم، ولى آنها مرا آزار می‌دهند، قصد دارم ازآنها فاصله بگیرم!
حضرت فرمود:
هرکس تو را از محبت خود محروم کرد، تو او را محروم نکن؛
هرکس‏از تو جدا شد، تو با او قطع رابطه نکن و
هرکس به تو ستم کرد، اورا ببخش؛
در آن صورت، خداوند عزوجل پشتیبان تو ‏خواهد بود.

به نظر می‌رسد، با غفلت از دو اصل ارتباطات فامیلی و همبستگی عقیدتی، نه فقط حیات طیبه امت‌اسلامی در کرانه‌های دور از ذهن قرار گرفته، بلکه سرنوشت جوامع غیراسلامی مستضعف را که گرفتار فرمانروایان مستکبر هستند، به ورطه هلاکت نزدیک کرده است:

براثر سلطه مفسدترین رژیم مستکبر و خشونت بار زمانه، سالانه حدود یک و نیم میلیون انسان در آمریکا اقدام به خودکشی می‌کنند؛ حدود صدهزار نفر با سلاح گرم، همدیگر را مجروح و مصدوم می کنند؛ هزاران انسان توسط شهروندان مسلح به قتل می‌رسند و پلیس نیز سالانه بیش از صدها شهروند غیرمسلح را در معابر عمومی می‌کُشد!

در مقام مقایسه، قابل تأمل است که آمار قربانیان خودکشی در افغانستان جنگ زده و سوریه ویران شده، کمتر از فرانسه استعمارگر و ژاپن مرفه و سوئیس رؤیایی است.

در کشورهای دارای سبک زندگی مذهبی و سنتی که هنوز خانواده واحد اصلی جامعه آنهاست، آمار خودکشی بسیار پائین و غیرقابل قیاس با غرب است؛ مانند: مراکش، پاکستان، عراق، عربستان و الجزائر؛
حتی کشور کنیا با وجود تنوع اقوام و ادیان و مذاهب و سنن مختلف و نیز دوران طولانی استعمار انگلیسی و تنش آفرینیِ برخی احزابِ سیاسیِ وابسته به غرب، اما به دلیل حفظ ساختار خانوادگی و قبیله‌ای، شهروندانش از استحکام روانی مطلوب و انسجام اجتماعی خوبی برخوردارند.

حالا وقتی طی یک شبانه روز (۲۶-۲۷فروردین جاری)، ۸۴ شهروند تهرانی به طُرُق مختلف اقدام به خودکشی می کنند، گرچه فقط ۱۲ نفر جان می‌بازند و بقیه نجات می‌یابند، اما مسئله برای جامعه مسلمان ایرانی، این یک فرایند فاجعه آمیز است!

رسالت مؤمنان در چنین شرایطی آن است که هم خودشان دو اصل «پیوند خانوادگی و ارتباطات فامیلی» و نیز «انسجام دینی و همبستگی‌ملی» را حفظ کنند و هم در تقویت این دو رکن انسانی و اجتماعی، عموم جامعه را هشیار کرده و یاری رسانند.

نویسنده: محمدعلی رامین