استان کردستان در غرب ایران و در مجاورت مرز عراق قرار گرفته است. این استان از شمال به استان آذربایجان غربی، از جنوب به استان کرمانشاه، از شرق به استان های همدان و زنجان و از غرب به کشور عراق و استان کردنشین سلیمانیه محدود می ¬شود. این استان دارای ۱۰ شهرستان شامل: بانه، سنندج، مریوان، سقز، دهگلان، کامیاران، قروه، بیجار، سروآباد و دیواندره می باشد. مرکز این استان سنندج است. پرچمعیت و کم جمعیت ترین شهرستان های استان به ترتیب سنندج و سروآباد می باشند. طبق آخرین سرشماری نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۵ جمعیت این استان بیش از یک میلیون و ششصد هزار نفر بوده است.
اغلب ساکنان این استان، کرد زبان هستند که به لهجه های مختلف تکلم می کنند. درباره زبان کردی زبان شناسان بر این رای هستند که زبان کردی یکی از زبان های گروه هند و اروپایی و ایرانی است. لازم به ذکر است در شرق استان و مشخصاً در دو شهرستان بیجار و قروه نیز آذری زبان ها سکونت دارند.
در خصوص تاریخچه این استان باید عرض کنم کردستان بر اساس متون تاریخی و کاوش هایی که صورت گرفته از مهمترین کانون ¬های فرهنگ و تاریخ و به طور کلی میراث دار تعدادی از تمدن های کهن ایران زمین بوده است. وجود تپه باستانی زیویه، غار باستانی کرفتو، سنگ نگاره های منطقه سارال و … حاکی از تاریخ کهن زیست انسانی در این منطقه است. نام بسیاری از اقوام همچون مانایی، کاسی، گوتی و … که ساکن این منطقه بوده اند، در الواح و کتیبه های بابلی، آشوری و عیلامی آمده است. کردستان بخشی از قلمرو مادها بود که از آریایی ¬های پیشرو بودند. کردها خود را از نسل مادها می‌ دانند. علی رغم تلاش بی وقفه برخی از رسانه ¬های دشمن و معدودی از کردها که دم از واگرایی می ‌زنند، اغلب کردها با افتخار خود را از اصیل ¬ترین اقوام ایران یا به تعبیر دیگر اصیل ¬¬ترین قوم ایرانی می ‌دانند. هر فردی که به نوعی در محیط خوابگاه، کار یا هر فضای دیگر با کردها در ارتباط بوده می تواند این موضوع را تأیید نماید. این پیوند بین کرد و ایران ناگسستنی است.
پس از سقوط حکومت مادها منطقه‌ی کردستان به ترتیب در اختیار هخامنشیان، سلوکیان و اشکانیان قرار گرفت. چرم ¬نوشته¬هایی از دوره اشکانیان در منطقه اورامان به دست آمده است. در دوره ساسانی نیز این منطقه بخشی از قلمرو ایران بوده است. با ورود سپاه اسلام، این منطقه مانند سایر نواحی ایران تحت حاکمیت مسلمانان درآمد. در دوره صفویه، خاندان محلی اردلان بر کردستان حکومت می ¬کردند و شهر سنه یا سنندج در این دوران ایجاد شد. در دوره¬ های بعد این منطقه تحت لوای حکومت مرکزی بود. در دوره پهلوی اول و در سال ۱۳۱۶ که تقسیم ¬بندی کشوری به صورت استانی تغییر کرد، کشور به ده استان تقسیم شد که کردستان بخشی از استان پنجم کشور بود و در سال ۱۳۳۷ به عنوان یک استان مستقل شناخته شد.
گفتنی است که در منطقه‌ی کردستان ۱۵۲۴ اثر شامل: آثار تاریخی، غارها، سنگ نگاره ها، درختان کهنسال، قنوات و … شناسایی شده است که نشان از ظرفیت بالای فرهنگی این استان دارد. ما از این همه اثر تنها ۹۱۵ اثر را به ثبت رسانده ¬ایم و ضرورت دارد که مقدمات ثبت سایر آثار فراهم شود.
موسیقی عنصری لاینفک از فرهنگ مردم کردستان است
گنجینه‌ای از دستاوردهای معنوی و مادی استان را تبدیل به یک قطب فرهنگی نموده است. در مرداد ماه سال جاری بود که منطقه‌ی اورامان به ‌عنوان به عنوان بیست و ششمین میراث جهانی ایران ثبت شد. این منطقه دارای پیشینه‌ کهن فرهنگی، آداب و رسوم و نمادهای فرهنگی ویژه ‌ای است که هر کدام از این نمادها گوشه‌ هایی از زوایای فرهنگ غنی و پربار این منطقه را نمایان می‌ کند. به عبارتی از آن روستاهای پلکانی تا دره ‌های بکر و سرسبز و سنت‌ها و آیین‌های بی ¬نظیری که همچنان به شکل اصیل برگزار می ¬شوند، جلوه¬ای خاص به این استان بخشیده است.
از آیین¬های سنتی استان که ثبت ملی نیز شده است، می¬توان به آئین «پیر شالیار» اشاره کرد که از جایگاه ویژه¬ای برخوردار است و ریشه در باورهای دینی مردم منطقه دارد. این مراسم در دو مقطع زمانی؛ یکی پیش از چله کوچک در ۱۵ بهمن ماه و ادامه آن در نیمه اردیبهشت ماه در روستای اورامان تخت برگزار می ‌شود. این مراسم، نشانه¬ ای نمادین از باور قومی و جمعی مردم در منظر فرهنگی اورامان است که سطح جدیدی از معانی ضمنی را در برابر مخاطب به تصویر می¬کشد. این مراسم طرح قابل تأویلی از یک آیین عرفانی را روایت می ¬کند که خداپرستی مردم این دیار را در یک انسجام و پیوستگی اجتماعی در منظر فرهنگی اورامان به عینیت می¬ رساند. تعداد قابل توجهی از علاقمندان از این مراسم بازدید می ¬کنند.
لازم می¬دانم که عرض کنم فعالسازی ظرفیت ¬های حوزه گردشگری و بومگردی از اقداماتی است که موجب توسعه استان در سال¬ های آینده خواهد شد. پیش از شیوع بیماری کرونا تنها یازده هزار گردشگر خارجی از هتل‌های استان استفاده کرده ‌اند که با وجود ظرفیت¬های موجود، این تعداد گردشگر قطعاً اندک است و نیازمند آن هستیم که علاوه بر تقویت زیرساخت¬ها (راه¬ها، هتل و اماکن رفاهی و …)، در بخش تولید محتوا، تبلیغات و شناساندن قابلیت ¬های استان خلاقیت به خرج دهیم.
در ادامه آیین¬ های استان باید عرض کنم برگزاری جشن ¬های آغاز سال و نوروزخوانی با شکوه خاصی برگزار می -شود. دف نوازی، مولودی خوانی به ویژه در مولود پیامبر اکرم (ص)، عید فطر و شب معراج که همه‌ ی این مراسم‌ با شکوه برگزار می‌شود که به صورت تشریفاتی انجام نمی‌شود و بسیار جالب توجه توجه است. در کردستان موسیقی عنصری لاینفک و جدایی¬ناپذیر از فرهنگ مردم است و به همین جهت در سطح استان هنرمندانی را در این عرصه مشاهده می ‌کنیم که در سطح ملی و بین¬المللی در جشنواره ¬ها و مراسم مختلف حضور موثری دارند.
لازم به ذکر است اغلب مردم استان کردستان اهل تسنن و پیرو فقه شافعی هستند و محب اهل بیت (علیهم السلام) هستند. همچنین تعدادی از مردم این خطه که عمدتاً در شرق استان سکونت دارند، پیرو مذهب تشیع هستند. ضمن اینکه تعداد اندکی هم از اقلیت ¬های دینی در استان سکونت دارند.
استان کردستان از غنی¬ترین استان¬ های کشور از نظر موسیقی است. در موسیقی کردی برای هر مقوله ¬ای اعم از داستان ¬های حماسی، عزاداری، بیان مسائل عرفانی از سبک و شیوه خاصی استفاده می¬شود. لازم می ¬دانم عرض کنم موسیقی کردی، به دلیل جذابیت و غنی بودن از موسیقی¬ های شناخته ¬شده است و به همین جهت از ملودی ¬ها و آهنگ¬ های کردی در موسیقی سایر اقوام دیده می¬ شود. اساتید برجسته ¬¬¬ای در رشته موسیقی از استان رشد کرده ¬اند و تعدادی از آن ¬ها را در تهران و شهرهای دیگر کشور سکونت دارند که در جشنواره¬ های مختلف حضور پررنگی دارند. تنوع موسیقی، وجود اساتید و نخبگان این هنر و همچنین علاقه و گرایش مردم استان به این حوزه، ظرفیتی مناسب است برای رونق موسیقی وحدت بخش که می ¬بایست بیشتر مورد توجه و عنایت مسئولان قرار گیرد.
«هه لپه رکی» یک میراث اصیل، کهن و به دور از ابتذال است
در منطقه‌ی کردستان همراه با موسیقی یک پایکوبی با عنوان «هه لپه رکی» دیده می ¬شود. این پایکوبی هنری آینه¬ای تمام نما از زندگی گذشته مردم این دیار است. ظاهراً این حرکات موزون در زمان گذشته در هنگام رزم و ایجاد هماهنگی در مقابل دشمن و همچنین امور روزانه همچون کشاورزی و … کاربرد داشته است. این هنر از ابتذال به دور است و با جذابیت خاصی اجرا می ¬شود و به عنوان یک میراث کهن و اصیل شناخته می ¬شود. گروه ¬های زیادی در این رشته از استان و سراسر کشور در جشنواره¬ های محلی، ملی و بین¬المللی به هنرنمایی می ¬پردازند.
از تولیدکنندگان پوشاک سنتی استان حمایتی نمی¬شود
پوشاک در کردستان از تنوع بسیاری در بخش سرپوش، تن پوش و پاپوش برخوردار است. از نظر بافت پارچه، سقز و در بخش پاپوش، گیوه یا کلاش منطقه ‌ی اورامان بسیار با کیفیت تولید می¬ شود. متأسفانه این ظرفیت ¬ها و توانمندی ¬ها نادیده گرفته می ¬شوند و مسئولان در این بخش حمایتی از تولید کنندگان نمی ¬کنند. امروزه متاسفانه مشاهده می‌کنیم که ورود پوشاک تولید غرب با طرح ¬های ناسازگار با فرهنگ بومی منطقه، بیشتر شده است. لازم است که از تولید پوشاک محلی که دارای تنوع مدل، رنگ و یکی از شاخص‌های فرهنگی استان است، حمایت شود.
زبان و ادبیات کردی به عنوان یک رشته‌ مستقل در دانشگاه کردستان تدریس می‌شود
در کشور ما از تنوع قومی به عنوان یک ظرفیت یاد می شود. این را می توان از قانون اساسی به مثابه میثاق ملی و راهنمای عملی حکومت دریافت. مطابق مفاد قانون اساسی کشور، قانونگذار ماهیت و جوهر جهت گیری نظام را بر مبنای رعایت حقوق ملت تنظیم نموده است؛ این قاعده و اصل در عموم فصول و اصول قانون اساسی از جمله مفاد مربوط به اقوام رعایت شده و مبنای تدوین سیاست های قومی قرار گرفته است. بارزترین موردی که در آن به حقوق خاص قومی پرداخته می شود، مـسئله آزادی فرهنگ و زبان قومی است که در این خصوص می توان به اصـول ۱۵، ۱۹، ۲۰ ،۲۴و ۲۶ اشاره کرد.
زبان مردم استان کردستان، زبان کردی با گویش‌ ها و لهجه‌ های مختلف می ‌باشد. مهمترین، پر تکلم ¬ترین و یا به عبارتی لهجه رسمی و ادبی دو شاخه کرمانجی و سورانی است، شاخه سورانی در استان کردستان لهجه رایج در ادبیات مکتوب است. این تنوع موجب غنای شعر، ادبیات و موسیقی کردی شده است. هم اکنون در دانشگاه کردستان گروهی با عنوان «زبان و ادبیات کردی» فعالیت می¬ کند. ادبیات کردی سرشار از واژه ‌ها و مفاهیم ناب است. این عنصر به عنوان یکی از ظرفیت¬ ها و میراث¬ های ارزشمند منطقه و کشور شناخته می¬ شود.
عدم اطلاع مردم از آثار تاریخی سبب می‌گردد تا از ظرفیت‌های ممکن استفاده نشود
در بسیاری از جلساتی که با نخبگان حوزه کردی داشتم، همه آن¬ها معتقد بودند که همانند اوضاع اقتصادی یا هر فضای دیگر، مسائل مدیریتی در فعال نشدن مزیت ¬ها و ظرفیت ¬های استان بسیار موثر است. مدیرانی که تخصص لازم را ندارند و نسبت به استان‌ ها شناخت کافی ندارند که عمدتاً غیربومی هستند یک مانع جدی در راه پیشرفت کشور هستند. به اعتقاد بنده می ¬بایست در این حوزه به طور اساسی بازنگری شود. نخبگان هم در این امر مقصر هستند و نباید میدان را خالی بگذارند. لازم است رسانه ‌ها نیز نقش خود را ایفا نمایند و مشکلات و موانع و البته ظرفیت ¬ها را معرفی نمایند و مطالبه¬ گر باشند.
برخی مواقع وقتی با افرادی که بومی استان هستند هم کلام می¬ شویم، متوجه می شویم که آن¬ ها از ظرفیت‌ های فرهنگی استان خود هم بی اطلاع هستند. برخی از میراث¬های این استان را باید از کتب تاریخی بیرون کشید. در دوره صفویه، پهلوانانی همانند سارو بیره بانه ای از این خطه سر بر آوردند. وی در نبرد چالدران مردانه علیه عثمانی ¬ها جنگید و جان خود را فدا نمود. علی رغم اینکه سارو همانند عثمانی¬ها سنی مذهب بود. اما او چنان به وطن و آب و خاک خود عشق می¬ورزید که این مسیر را انتخاب کرد. جای تأسف دارد که بسیاری از هموطنان؛ حتی هموطنان کردستانی وی را نمی¬شناسند. لازم است علاوه بر ایجاد یادمان و ساخت فیلم و مستند، آثار پژوهشی در این باره و با هدف شناخت مشاهیر و ترویج فرهنگ پهلوانی که در بین کردها پیشینه¬ ای دور و دراز دارد، نگاشته شود.
راز موفقیت الگوی مدیریتی شهید بروجردی، مشارکت دادن مردم در ایجاد امنیت بود
کردستان با عراق ۲۲۷ کیلومتر مرز مشترک دارد و این یعنی استان در ۸ سال دفاع مقدس مستقیماً درگیر جنگ بود. شهدا و ایثاگران این خطه به فرمایش مقام معظم¬ رهبری (مدظله ¬العالی) از شهدا و ایثارگران سایر مناطق مظلوم تر می‌باشند. ایشان در اردیبهشت ماه ۱۳۸۸ در بیانات خود در دیدار با خانواده¬ های شهدا و ایثارگران استان کردستان فرمودند: «شهداى کردستان و خانواده ‏هاى این شهیدان خصوصیاتى دارند که در دیگر استان ¬ها کمتر دیده می ¬شود و غالباً دیده نمی ¬شود. این خصوصیات یکى این است که شهیدان این خطه مظلومانه ‏تر و غریبانه ‏تر به شهادت رسیدند و خانواده‏هاى آن¬ها صبر دشوارترى کردند. چرا؟ چون عوامل دشمنان انقلاب و دشمنان کشور در این استان وضعیت و فضایى را بخصوص در سال¬ هاى اول براى خانواده‏ هاى شهیدان به وجود مى ‏آوردند که زندگى در آن فضا براى پدران، مادران، برادران، خواهران، گاهى از اصل شهادت مشکل ‏تر بود. آن ضد انقلاب و آن سرانگشتان پلیدى که قصد داشتند کردستان را به مرکز جنگ داخلى و برادرکشى در کشور تبدیل کنند، به این اکتفا نکردند که بهترین جوانان این استان و این مردم را به خاک و خون بکشند، بلکه خانواده ‏هاى آن ها را هم در دورانى نسبتاً طولانى زیر فشار قرار می¬ دادند. این خانواده‏ ها در سایر استان¬هاى کشور مصیبت¬شان فقط همین بود که عزیزشان از دستشان رفته بود».
کردستان مهد رشادت رزمندگان اسلام در جنگ تحمیلی بود. در خطه کردستان ۲۶۰۰۰ شهید تقدیم انقلاب شد که ۵۴۰۰ نفر از آنان بومی کردستان بودند. ۱۰۰۰ شهید پیشمرگ کرد مسلمان، بیش از ۵۰۰ شهیده، ۴۱۵ شهید دانش-آموز و ۶۷ خانواده بیش از ۳ شهید در استان وجود دارد. جبهه غرب کشور که کردستان بخشی از آن است بیش از ۶۰ بار مورد اصابت بمب ¬های شیمیایی قرار گرفت. در استان کردستان بیش از ۶۵۰۰ پیشکسوت دوران دفاع مقدس داریم که لازم است خاطرات آن ها بازگو و ثبت و ضبط شود و نسل جوان از رشادت ¬ها و حماسه¬ هایی که در این مقطع گذشت، اطلاع یابند.
یادمان ‌هایی مانند؛ تپه الله‌اکبر، ابوالحسن، شهید ناصر کاظمی، دزلی، ته ته، دالانی، والفجر ۴ و ۹ و … همه ساله میزبان تعدادی از زوار و راهیان نور هستند. نزدیک به سه هزار نقطه یادمانی در استان شناسایی شده که نتوانستیم از این ظرفیت‌ها برای تقویت گردشگری، اشتغال و مهم تر از همه تقویت و ترویج فرهنگ ایثار و شهادت و پهلوانی استفاده کنیم. انجام کارهای پژوهشی، ساخت فیلم، سریال و مستند، خاطره ¬نویسی، برگزاری نمایشگاه¬ کتاب، راه¬اندازی باغ موزه دفاع مقدس از اموری است که لازم است در خصوص تقویت فرهنگ ایثار و شهادت انجام شود.
هفته‌ دفاع مقدس است یاد می¬ کنیم از شهید محمد بروجردی؛ مسیح کردستان که موسس سازمان پیشمرگان کرد مسلمان بود و در راستای ایجاد امنیت در منطقه از مردم منطقه کمک گرفت و این مشارکت دادن راز موفقیت این الگوی مدیریتی بود.
یاد می¬ کنیم از شهید یدالله محمدی؛ «شهید فهمیده کردستان» که ۱۳ سال داشت، شهید هوشنگ ورمقانی که به «شهید چمران کردستان» معروف بود، شهید محمدامین رحمانی، شهید عثمان فرشته، شهید بارنامه، شهید کرمی و شهدای دیگری که ساعت ¬ها می ¬توان از رشادت ¬های آنان سخن گفت.
عدم اطلاع مدیران از کردستان سبب بی توجهی به ظرفیت‌ها می‌شود
متأسفانه اغلب حوزه‌ ها گرفتار چالش‌ های مدیریتی هستند. تعداد قابل توجهی از نخبگان استان مهاجرت کرده ¬اند و یا عمدتاً در استان حضور ندارند. پیشرفت استان در گرو مشارکت دادن نخبگان استان است.
اگر اجازه بفرمایید رویکرد امامین انقلاب در خصوص کردستان و کردها را خدمت مخاطبان عزیز عرض کنم. در اوایل انقلاب که ضد انقلاب بر جاده ها‏‎ ‎‏مسلط بود و جا به جایی نیروهای نظامی و دولتی میسر نبود، حضرت امام سفارش می فرمودند که شما باید بین مردم کُرد و ضد‏‎ ‎‏انقلاب تفاوت قائل باشید، شما با کفر می جنگید نه با کُرد. حضرت امام (ره) از کردها همواره با عنوان «برادران کرد من» یاد می‌کردند. مقام معظم رهبری نیز به کردستان نگاه ویژه ¬ای دارند. ایشان کردستان را یک استان فرهنگی می¬‌دانند. مقام معظم رهبری در ۲۲/ ۲/ ۱۳۸۸ صحبت‌ هایی ارائه کردند که لازم است مورد توجه مدیران قرار گیرد: «کردستان سرزمین وفاداری ‌های بزرگ است سرزمین هنر و فرهنگ است، سرزمین صفا و وفاداری است، سرزمین مردم وفاداری است که در حساس¬ترین سال ‌های عمر این نظام و این کشور با مردانگی خود و با رشادت‌ خود، توطئه ‌های بزرگی را خنثی کردند. سرزمین مردم با رشادت و با رشد عقلی و آگاهی است که توطئه دشمن را در لحظات حساس تشخیص دادند و با فداکاری خود فتنه بزرگی را خاموش کردند؛ پیش از آنکه فتنه بتواند به هدف¬ های شوم خود برسد. … من کردستان را از نزدیک دیده ‌ام و در روزهای محنت و سختی عظمت ایستادگی این مردم را با چشم مشاهده کرده ‌ام. البته آوازه مقاومت مردم استان شما در دوران ¬های مختلف؛ چه در آغاز انقلاب، چه در روران جنگ تحمیلی به گوش همه ملت ایران رسیده است. استان کردستان یک استان فرهنگی است. شما به طبیعت سرسبز و زیبایی استان نگاه کنید؛ به روحیه مهربان و با صفای مردم استان نگاه کنید؛ به تاریخ این استان، که علما، شعرا، اهل فرهنگ و اهل هنر در همین تاریخ نزدیک این استان فراوان ‌اند نگاه کنید؛ همه این¬ ها نشان می ¬دهد که این استان یک استان فرهنگی است».

علیرغم¬ بارش ¬های مناسب در استان کردستان، با کمبود آب و خشکسالی مواجه هستیم
متأسفانه تعدادی از مدیران فضا را نمی ‌شناسند. گاهاٌ نه تنها مشکلی را حل نمی¬کنند بلکه چالشی به چالش¬های دیگر می¬افزایند و همین باعث تضعیف سرمایه اجتماعی می ‌شود. تجربه نشان داده مدیران بومی فضای فرهنگی و ظرفیت‌های اقتصادی گردشگری استان¬ را می¬شناسند و در بزنگاه‌ ها عملکرد مناسبی دارند. امیدواریم در دولت جدید از مدیران خوش فکر و توانمندی که بر مزیت ¬های منطقه اشراف دارند و رویکردشان فرهنگی است، استفاده شود.
در ادامه ظرفیت¬ های فرهنگی استان باید به اطلاع برسانم در استان کردستان ۲۱۰۰ مسجد داریم که از این نظر در کشور شاخص است. شهر سنندج به شهر مساجد و منازه ها شهرت دارد. در کردستان مسجدی با قدمت دویست و پنجاه سال داریم. بیش از ۲۰۰۰ موقوفه، ۷۴ بقعه متبرکه، خانه‌ های تاریخی، قلاع تاریخی، تپه¬ های تاریخی همچون زیویه، سنگ¬نگاره¬ ها، غارهای تاریخی، درختان کهنسال و … بخشی دیگر از ظرفیت ¬های فرهنگی استان هستند.
منظر طبیعی روستاهای این استان از دیگر جذابیت ¬های است که چشم هر بیننده ¬ای را خیره می ¬کند. به عنوان مثال روستاهای دزلی و درکه که در شهرستان مریوان هستند دارای مناظر بسیار چشم نوازی هستند. بنده به دوستان توصیه می‌ کنم حتماً یک سفر به این مناطق داشته باشند. یک بار عکسی از این منطقه به دوستان نشان ¬دادم. آن¬ها می¬گفتند اگر در تصویر نیسان آبی نبود به طور حتم تصور می¬کردیم که دامنه ‌های کوه آلپ است!
بحث دیگری که لازم می ¬دانم به آن اشاره کنم، بحث آب است که ما متأسفانه نتوانستیم عملکرد مطلوبی در این زمینه داشته باشیم. در واقع محور آبادانی یک منطقه آب است علی رغم اینکه تقریباً پانصد میلی¬ متر بارندگی در استان داریم اما نتوانسته ایم مدیریت قابل دفاعی داشته باشیم. حدود ۷۰% از مساحت استان را ناهمواری تشکیل داده و مدیریت آب از این جهت اهمیت دارد که بخش قابل توجهی از آب این منطقه از استان و حتی کشور خارج می ¬شود. مهاجرت در استان طی سال ¬های گذشته به همین خاطر و علل دیگری همچون بیکاری و … افزایش یافته است.
جوانان کردستانی دغدغه کار، شغل و ازدواج دارند. تعدادی از آنان به دست فروشی روی می‌آورده ¬اند یا به طور کل مهاجرت می ‌کنند. لازم است مراکز رشد فناوری در آن مناطق راه اندازی و تقویت شوند و سرمایه¬ گذاران در این استان مستعد جذب شوند. اگر مدیران نتوانند برای جوان ¬های کردستانی با این همه مزیت موجود در استان و استعدادی که این جوانان دارند، شغل ایجاد کنند و از آنان حمایت نکنند، آیندگان در مورد آن ها قضاوت خوبی نخواهند داشت.
تقویت ورزش¬های محلی، همگانی، تفریحی، قهرمانی و حرفه‌ای موجب تقویت هویت ایرانی اسلامی می¬شود
کردستان در حوزه ورزش می ‌تواند میزبانی خیلی از رشته‌ها که امکانات چندانی را نمی ¬طلبد، داشته باشد. به عنوان مثال کوهنوردی و صخره¬ نوردی در ارتفاعات شاهو به عنوان مرتفع ¬ترین و طولانی¬ ترین رشته ¬کوه استان که دارای چندین قله بیش از ۳۰۰۰ متر و دیواره¬ های صخره¬ای است، مسابقات دو استقامت و چندگانه در دشت¬ها و کوه ¬های استان، بحث قایقرانی و ورزش¬ های آبی در دریاچه‌ زریوار، ورزش ‌های پهلوانی و کشتی‌های محلی که به‌ عنوان زوران شناخته می‌ شود و بخشی از فرهنگ مردم این استان است، بازی‌های بومی – محلی که اخلاق محور هستند و وجه آموزشی دارند. با توجه به وضع موجود می ¬توان گفت مدیریت ورزش در استان نیازمند بازنگری است.
جوانان نخبه و مستعد کردستانی چشم¬انتظار سرمایه¬گذار هستند
رایزنی برای جذب سرمایه‌گذار از سوی مدیران می ¬تواند موجب تحول در این استان شود. جوان ‌هایی که نخبه و مستعد هستند که اخیراً با چندین نفر از آن¬ها صحبت کردم و طرح ¬¬های فوق ‌العاده‌ای دارند و چشم انتظار سرمایه‌ گذار هستند و امیدواریم اقدامات اساسی در این خصوص انجام شود. جوانان کردستانی علی¬ رغم سم ¬پاشی‌هایی که از سوی دشمن در رسانه¬ها انجام می ¬شود، به ایرانی بودن خود افتخار می ¬کنند و همواره در کنار دیگر هموطنان افتخار آفرینی کرده ¬اند. اعتماد به جوانان در هر کجای این مملکت از غرب تا شرق از شمال تا جنوب کشور که باشد، نتایج شگفت انگیزی به دنبال خواهد داشت.
عدم دریافت کانال ¬های تلویزیونی در روستاها و مناطق دوردست، سبب گسترش برنامه ‌های ماهواره ‌ای و تقویت جریان ¬های واگرا می ‌شود
نیروهایی همچون نیروهای جهاد سازندگی که در اوایل انقلاب با هدف عمران و آبادانی به آن خطه می ‌پرداختند با چالش¬های زیادی مواجه می¬شدند. مثلاً اگر می¬خواستند جاده‌ای احداث کنند، گروهک ¬ها مانع فعالیت آن ¬ها می ‌شدند. در واقع قصد و هدف شوم گروهک¬ها، محروم ماندن کردستان بود تا مردم را از نظام ناامید کنند. بخشی از تحولات این دوره در کتاب «عصرهای کریسکان» به تصویر کشیده شده است. توصیه می‌کنم دوستان این کتاب را بخوانند. در این کتاب به رنج‌هایی که مردم کردستان کشیدند و در واقع مجاهدت ‌های کردستان که به سرزمین «مجاهدت ‌های خاموش» معروف است، اشاره شده است. امیر سعیدزاده راوی این اثر در مصاحبه به درستی گفته است «من به کُرد بودن افتخار می‌ کنم و از کرد ایرانی که تمامیت ارضی ایران را پاس بدارد هم دفاع می‌ کنم. کرد را نباید با دموکرات و کومله شناخت. کرد وطنش را نمی‌ فروشد. کرد در آغوش بعث نمی ‌رود. این‌ ها به اسم خلق کرد، خلق کرد را بدنام کردند». لازم است که نسل جوان از این حوادث آگاه باشند و بدانند چه بر کردستان گذشت.
بخش قابل توجهی از تصورات سوء از سوی رسانه ‌ها و با هدف ایجاد شکاف بین نسل¬ ها صورت می¬گیرد. ما نتوانستیم آنچنان که باید و شاید با این هجمه¬ ها روبرو شویم و امواج آن را خنثی کنیم. برای نمونه بنده در مناطق مرزی شاهد بودم که هموطنان ¬مان سیگنال ¬های رسانه ملی را دریافت نمی ‌کنند. بله به‌ خاطر شرایط توپوگرافی منطقه و همچنین مباحث مالی انتقال سیگنال ¬های رسانه¬ ملی به آنجا سخت است اما با وجود دانش فنی و همچنین نیروی انسانی متخصص این امر می¬ تواند در آینده نزدیک انجام شود. اگر ما کار نکنیم، مشخص است که شبکه ¬های ماهواره ¬ای ضد انقلاب که به زبان کردی فعالیت می ¬کنند، این خلا را پر می¬ کنند. رسانه ¬های دشمن انواع و اقسام برنامه‌ ها را تولید و در این مسیر هزینه‌ های گزافی می ‌کنند و دائماً نظام را تخریب می ¬کنند که خوشبختانه مردم کردستان هوشیار هستند و فریب این مسائل را نمی ¬خورند.
اغلب مردم منطقه متاثر از تحولات جهانی، عضو شبکه ‌های مجازی هستند و اخبار و اطلاعات را از این طریق رصد پی می¬گیرند. لازم است که ما رسانه ملی را در آنجا تقویت کنیم و تولیدات فاخر داشته باشیم مانند همین سریال «ن.خ» که خوب توانست مخاطبان بویژه، کردها را راضی نماید.

استفاده از ظرفیت ‌ها می‌تواند بخش اعظم مشکلات موجود در کردستان را مرتفع کند
در حوزه‌ی زبان ظرفیت‌های عظیمی داریم و می‌توانیم بخش قابل توجهی از گفتمان انقلاب در رسانه‌ مختلف را به زبان کردی ارائه دهیم. زبان کردی نه تنها برای کردزبانان بلکه برای همه ایرانی ¬ها یک میراث ارزشمند است و باید از آن حراست کنیم.
ما در بحث گردشگری رویداد محور می¬توانیم از فضاهای مربوط به دفاع مقدس استفاده کنیم. در کردستان این قابلیت وجود دارد که پذیرای چند صد هزار نفر زائر در ایام مختلف سال باشیم. ما می ¬بایست از پژوهشگران تاریخ و جامعه ¬شناسان استفاده کنیم و آیین ¬ها، سنن، آواها، نواها، لالایی¬ ها، ضرب¬المثل¬ها، پندها و باورهای زیستی بویژه در بخش نگاهداشت آب، خاک و دیگر عناصر حیات بخش را ثبت و ضبط کنیم. این ¬ها میراث ¬های ارزشمند استان و کشور هستند که باید حفظ شوند.
لازم است عرض کنم متأسفانه آسیب‌های اجتماعی در کردستان طی چند سال اخیر مثلاً در حوزه بیکاری، بحث طلاق و حاشیه نشینی شدت یافته است اگر ظرفیت‌ های فرهنگی اقتصادی و گردشگری را فعال می‌ کردیم قطعاً اینگونه نمی‌ شد. لازم است که تحقیقات بین رشته ‌ای انجام شود سهم هر کدام از عوامل سیاسی، اقتصادی، فرهنگی این موضوعات بررسی شوند و متناسب با آن¬ها راهکارهایی ارائه شود.
امیدوارم همان‌طور که عرض کردم در موضوع مدیریتی که حلقه‌ی مفقوده مسائل است، دقت نظر صورت گیرد. زیرا ظرفیت‌ ها موجود می ‌باشد و نیاز است که با مدیریت کارآمد، این ظرفیت¬ها و استعدادها شکوفا شوند.
فرهنگ کار در استان کردستان پویا و زنده است. مردم این استان سخت کوش هستند. اگر ظرفیت ¬ها فراهم باشد، شغل¬های کاذبی همچون کولبری¬ در استان وجود نخواهد داشت. این ظرفیت با این نیروی انسانی جوان و باانگیزه و این روحیه تعاون قطعاً می ‌تواند دستاوردهای بسیاری در کردستان داشته باشد.
یک نکته‌ای که نباید فراموش کرد این است که ما متأسفانه نتوانسته ¬ایم خدمات نظام را هم در کردستان برای مردم آن‌ جا و آحاد کشور بیان کنیم. خدمات فوق ‌العاده ‌ای در کردستان ارائه شده است. یکی همان جوانان عزیز و غیرتمندی که برای دفاع از مردم کردستان راهی آن منطقه شدند و تا پای جان از آن خطه و مردم آن دفاع کردند، از دیگر خدمات نظام می¬توان به ساخت جاده، مسکن، پل، زیرساخت¬ های فرهنگی و ورزشی همچون سینما، موزه، ورزشگاه و …، فضاهای رفاهی، بازسازی بخش قابل توجهی از آثاری تاریخی، ارتقاء سواد مردم منطقه و … اشاره کرد.
بنده در پایان از شما تشکر می‌کنم امیدوارم که بتوانیم از ظرفیت‌ های تاریخی – فرهنگی کردستان استفاده کنیم، مردم کردستان نجیب، سلحشور و عاشق ایران عزیز هستند. دشمن¬ سال¬هاست که در همراه سازی این مردم غیور و مرزدار ناکام مانده است. امیدواریم از طریق انتخاب مدیران توانمند، مشارکت دادن نخبگان بومی و بکارگیری ظرفیت¬های استان، کردستان را رو به پیشرفت و توسعه که شایستگی و لیاقت آن را دارد، ببینیم.