مابه‌ازا‌های اجتماعی سریال گاندو

یکی از کلیپ های بسیار پربازدید و میلیونی چند روز گذشته ایران، سکانسی از یک فیلم غیر از سریال تلویزیونی گاندو بود که مردم فکر می کردند، درباره شهادت «آقا محمد» گاندو است. این کلیپ میلیون ها بار در روزهای قبل توسط مردم ایران دیده شده و با وجودی که رسما اعلام شده که این کلیپ مربوط به سریال گاندو نیست ولی باز هم مردم این کلیپ را می بینند و با آن ارتباط عاطفی برقرار می کنند. اما یک نکته پنهان در بازدیدهای میلیونی و بازخورد مخاطبین از سریال گاندو این است که اکثریت قریب به اتفاق مردم دوست ندارند «آقا محمد» شهید شود! چرایی و واکاوی این حس فراگیر می تواند یافته های قابل توجهی از روانشناسی اجتماعی فعلی مردم ایران را به تصویر بکشد:

۱️⃣ «آقا محمد» برای مردم به یک واقعیت باورپذیر تبدیل شده است. این موضوع هم فقط به این مساله برنمی گردد که به لحاظ موفقیت فنی و قوت داستان و یا بازیگری موفق وحید رهبانی این باورپذیری این قدر فرآگیر است. در واقع این باور پذیری به دو ذهنیت اساسی در جامعه ایران برمیگردد؛ اول اینکه مردم ایران باور دارند «آقا محمد»های واقعی در کشور وجود دارند و گرچه ممکن است که بسیاری از مردم تجربه معاشرت نزدیک با عناصری همچون «آقا محمد» را در زندگی خود نداشته باشند ولی به صورت جدی این احساس حضور را باور دارند. دوم نیز اینکه مردم ایران به همان میزان وجود «آقا محمد» عناصر متضادی همانند «غلامرضا رحمانی»، «محمد علی موسی پور»، «شارلوت» و… را نیز باور دارند که در سالهای گذشته و به خصوص در دولت آقای روحانی وجود داشته و اتفاق افتاده است.

۲️⃣ واقعیت دیگر این است که «آقا محمد» کاراکتری است که بخشی از هویت جمعی مردم ایران است. حس وطن پرستی، بیگانه ستیزی و غرور در برابر بیگانگان و به خصوص تلاش برای غلبه عزتمند در برابر کشورهایی همچون انگلیس که سابقه لگدمال کردن عزت ایرانیان را دارند، تبدیل به بخشی از هویت اجتماعی و تاریخی مردم شده و «آقا محمد» در واقع جزئی از همین واقعیت هویتی است و به همین دلیل مردم نمی توانند به صورت ذاتی به «آقا محمد» باور و علاقه نداشته باشند. معنای دیگر این جملات گفته شده این است که جامعه ایرانی اگر واقعیت صحنه را به خوبی درک کند و اسیر شبهه افکنی عملیات روانی دشمن و نفوذی های داخل جامعه نشود، در حمایت فراگیر از عناصری که در داخل در برابر دشمنی غربی ها می‌ایستند، تردیدی به خود راه نخواهد داد.

۳️⃣ واقعیت اجتماعی مهم دیگر این است که مردم دوست دارند مسیر عزتمندی و شکست و خوار کردن کشورهایی همچون انگلیس و آمریکا و دنباله روهای آنها در کشور ادامه داشته باشد و نمی خواهند عناصری همچون «آقا محمد» که این اتفاق مهم را رقم می زنند را از دست بدهند و این راه دچار خدشه شود.

۴️⃣ جامعه ایرانی در میان قهرمانان خود بیش از همه نوع قهرمان، قهرمانان متدین و انقلابی را بیشتر می پسندد و با آن می تواند رابطه برقرار کند. همچنانکه این حس در ابعاد بسیار بزرگتر و وسیع تر درباره سردار شهید سلیمانی نیز وجود داشت و درباره هیچ قهرمان ملی دیگری این حجم از احساس و محبت و علاقه و مقبولیت اتفاق نیفتاده است.

۵️⃣ علاقه فراگیر به عناصری با ویژگی های فرهنگی و اجتماعی و سیاسی کاراکتری همانند «آقا محمد» گاندو علامت بسیاری مهمی از واقعیت و سلامت قابل توجه باطن اجتماع ایرانی و بالا بودن نمودار علاقه و احترام ذاتی جامعه ایرانی به انقلابی بودن، متدین بودن، عزت خواهی، اقتدار در برابر دشمن، باور به قدرت های درونی و البته در کنار آن، تنفر از فساد سیاسی و اقتصادی، انفعال در برابر دشمن، خیانت به وطن و .. است.