در علم مدیریت سه مهارت عمده فنی، انسانی و ادراکی برای مدیر تعریف می‌شود. هر مدیری جهت پیشبرد اهداف سازمان باید از این مهارت‌ها بهره‌ای داشته باشد.

این سه‌گانه مهارتی، اصولی جهان شمول برای مدیریت هر سازمانی اعم از یک سازمان دولتی، یک کارخانه صنعتی یا موسسه خدماتی و یا دولت ی ک کشور است.

در یک تعریف کلی مهارت‌های فنی را به تخصص‌های فنی معنا می‌کنند که کارکنان صفی سازمان باید به میزان بالایی به آنها تسلط داشته باشند. در یک کارخانه تولیدات صنعتی یک جوشکار، یا مکانیک ماشین‌آلات و… باید به این تخصص‌ها مسلط باشند.

مهارت‌های انسانی مهارت‌های لازم جهت ایجاد ارتباطات میان فردی و گروهی، ادراک محیط، اشخاص و ابعاد شخصیتی انسان‌ها، ایجاد انگیزه و تفسیر برنامه‌های راهبردی و تبدیل آنها به برنامه‌های عملیاتی است.

مهارت‌های اداراکی نیز به مفهوم قدرت تحلیل بالا، آگاهی و بینش عمیق در تفسیر کلان مسائل، توان مسئله‌یابی، اولویت بندی مسائل، راهکاریابی و ارزیابی راهکار‌ها و در نهایت انتخاب و تصمیم‌گیری است. مهارت لازم برای برنامه‌ریزی راهبردی، شناخت محیط پیرامونی سازمان و فرصت‌ها، تهدیدات، نقاط قوت و ضعف سازمان است.

چنانچه یک سازمان را به مثابه یک هرم به سه سطح عالی، میانی و زیرین تقسیم کنیم؛ قاعده امر این است که در رده پایین یک سازمان بیشترین مهارت لازم مهارت‌های فنی است. در رده میانی مهارت‌های انسانی در اولویت اول قرار دارد و در سطح عالی مهارتهای اداراکی مهمترین مهارت‌ها هستند. هر چه از سطح هرم سازمانی به راس حرکت کنیم، لزوم مهارتهای فنی کمتر و مهارتهای ادراکی بیشتر خواهد شد.

مراد اینکه جایگاه ریاست جمهوری عالیترین رده سازمان عظیمی است به نام دولت و به تبع این تعبیر، مهمترین مهارت نیز مهارت اداراکی برای اداره یک کشور محسوب می‌گردد.
از همین جاست که می‌توان گفت جایگاه رییس جمهور نه یک متخصص تک بعدی به مانند یک مکانیک، یک پزشک یا یک استاد برجسته اقتصاد تک بعدی است، نه جایگاه یک مدیر روابط انسانی اهل لابی و رابطه؛ بلکه جایگاه یک مدیر راهبردی و‌ کلان نگر است. جایگاه فردی با مطالعات گسترده، عمیق و متنوع، قدرت تحلیل مسائل، مدیری برنامه‌ریز و آگاه.
این بدان معنا نیست که مهارت فنی و انسانی برای چنین فردی لازم نیست و چنانچه سطح بالایی از این مهارت‌ها هم در فردی متعین باشد ما شاهد گزینه‌ای ایده‌آل خواهیم بود.
اما رئیس جمهور نه یک متخصص صرف است، نه یک مدیر اجرایی تام و‌تمام و نه یک مدیر لابیگر.

پر واضح است که در نظام ولایت فقیه و جمهوری اسلامی رئیس جمهور باید تسلط کافی به اصول و‌ مبانی اسلام شیعی، انقلاب اسلامی و ولایت داشته باشد.

آنچه گفته شد مشخص می‌کند، اساسا دعوا بر سر کارنامه اجرایی برای نامزد ریاست جمهوری موضوعی مطلوب است اما از منظر علم مدیریت کم‌اهمیت است. مهمتر اینکه در میان نامزدهای این دوره ریاست جمهوری تنها دکتر سعید جلیلی دارای چنین شخصیت و مهارت‌هایی است.
وی فردی با دید راهبردی، صاحب تحلیل و گفتمان، تحلیلگری قدرتمند با مطالعات گسترده، عمیق و همه جانبه است. و در عین حال دارای برنامه‌های مدون و ریشه گرفته از علم، عمل و‌ تعامل با همه اشخاص و اصناف است.

در آخر، امید اینکه دل‌های مردم به اذن الهی به خیر و صلاح معطوف گردد و کنش آنها معطوف له حجت و تکلیف باشد.

نویسنده: احسان کرمی
۲۵ خرداد ۱۴۰۳