در حدود ۹۸ درصد از ما مردم ایران مسلمانیم ما مسلمانان ایرانی به اسلام به حکم اینکه مذهب ماست ایمان و اعتقاد داریم و به ایران به حکم اینکه میهن ماست مهر می ورزیم از این رو سخت علاقه مندیم مسائلی را که به آن ایمان داریم به طور واضح و روشن درک کنیم و تکلیف خود را در آن مسائل بدانیم از جمله این مسائل این است که دین ما اسلام آنگاه که به میهن ما ایران وارد شد چه تحولات و دگرگونی ها در میهن ما به وجود آورد؟آن دگر گونی ها در چه جهت بود؟از ایران چه گرفت و به ایران چه داد؟
آیا ورود اسلام به ایران برای ایران موهبت بود یا فاجعه؟
برای پاسخ گفتن به این سوالات ابتدا به شرح خدمات اسلام به ایران می پردازیم:
اسلام وابستگی های بیهوده را از بین برد و وابستگی هایی پولادین به وجود آورد. فلسفه ها و اندیشه های نوینی عرضه و ارائه کرد، غلبه اسلام غلبه اندیشه نو بر اندیشه کهنه بود نه غلبه قومی بر قوم دیگر، غلبه اسلام غلبه عدالت خواهی و پرهیزگاری بود بر ستمگری و تبهکاری عامل اصلی پیروزی اسلام مردم عرب نبودند بلکه توده های محروم حقیقت و عدالت آن سرزمین ما بودند که در پرتو یک اندیشه اسلامی بر قدرت های اهریمنی حاکم بر اجتماعات خود شوریدند.

اسلام با تعلیمات دینی بر جستجوی علم و ترک تعصبات قومی و مذهبی و اعلام همزیستی با اهل کتاب زنجیرهایی که به تعبیر قرآن به دست و پای مردم جهان آن روزگار بسته شده بود پاره کرد و زمینه رشد یک تمدن عظیم و وسیع را فراهم ساخت.
و به قول دوزی مستشرق معروف: « مهمترین قومی که تعبیر مذهب داد ایرانیان بودند زیرا از آن ها اسلام را نیرومند و استوار نمودند نه عرب».
خدمات ایران به اسلام
ایرانیان بیش از هر ملت دیگر نیروهای خود را در اختیار اسلام قرار دادند و بیش از هر ملت دیگر در این راه صمیمیت و اخلاص نشان دادند.
به همان نسبت که اسلام یک دین همه جانبه است خدمات ایرانیان به اسلام نیز و سی و گسترده و همه جانبه است و در صحنه ها و جبهه های گوناگون صورت گرفته است اولین خدمتی که باید از آن نام برد خدمت تمدن کهنه ایرانی به تمدن جوان اسلامی است.
مسلمین نظامات اداری خود را از ایران اقتباس کردند دفاتر و دعوا دین دستگاه خلافت به سبک دفاتر و دو آدین قدیمی ایران تنظیم می شد و احیاناً زبان اداری و دفتری زبان فارسی بود.
صحنه علم و فرهنگ وسیع ترین و پر سود ترین میدان های خدمات ایرانیان به اسلام است هرچند اکثر آثار علمی که از خارج دنیای اسلام نقل و ترجمه شد از غیر ایران بود ولی اکثریت آثار اسلامی چه در رشته علوم دینی در رشته‌های دیگر به وسیله دانشمندان مسلمان ایرانی بود. خدمات ایرانیان به زبان عربی بیش از خود اعراب به این زبان بوده است ایرانیان مانند همه مسلمانان پاک نهاد دیگر زبان عربی را زبان عرب زبان قوم عرب نمی دانستند و آن را زبان بین المللی اسلامی می دانستند لذا بدون هیچگونه تعصب و بابا شور و نشاط فوق العاده ای به فراگیری و ضبط و تدوین این زبان پرداختند.از آنچه که به اختصار درباره خدمات متقابل اسلام و ایران گفته شد چنین بر می آید که عکس العمل ایرانیان در برابر اسلام فوق العاده نجیبانه و سپاسگزارانه بوده و از یک نوع توافق طبیعی میان روح اسلامی و کالبد ایرانی حکایت می کند.
مسعود احمدی
منبع: خدمات متقابل اسلام و ایران استاد شهید مرتضی مطهری (ره)