آنچه بعد از تأییدات حضرات معصومین علیهم السلام، بزرگ ترین پشتوانه و وجاهت اجتماعی برای شجره طیبه عالمان دینی و فقهای شیعه در دنیای اسلام و مجامع دینی عالم است، مبارزات این سلسله فخیمه در بیش حدود دوازده قرن متمادیست.

مبارزه در راه هدایت بشر و کنار زدن موانع، مزاحمت ها و معارضه ها در رسیدن انسان ها به سعادت کامل.

همچنان که در بیش از یک قرن اخیر، رهبری تمامی مبارزات اجتماعی مؤثر در کشور ایران، با عالم دینی بوده است.

حرکت شهید فضل الله نوری، شهید میرزا کوچک جنگلی، شهید مدرس، شهید نواب، امام خمینی و امام خامنه ای، فقط در حدود ۱۲۰ سال گذشته، یک سند برجسته محوریت عالمان دینی در حرکت های اجتماعیست.
• حرکت شهید نواب صفوی و جمعیت فداییان اسلام، بخشی قابل دفاع و افتخارآمیز از این تاریخ است.

مبارزات نواب و همراهان ایشان، دارای ویژگی های اجتماعی کمتر پرداخته شده از نظر مبانی راهبردها و پیامدها و نتایج می باشد.

یکی از نتایج اصلی حرکت شهید نواب، شکستن فضای رعب و وحشت و انفعال حاکم بر جامعه دینی ایران و عراق، و برگرداندن جامعه دینی به مسیر پویایی اجتماعی بود.

یعنی از بین بردن فضایی که از دوران مشروطه و شهادت وحشیانه شیخ فضل الله آغاز و با شهادت میرزا و مدرس و اجرای طرح ضد دینی بریتانیا توسط پهلوی اول، تشدید شده بود.

مقابله با التقاط فکری ناشی از فعالیت کمونیست ها و لیبرال ها و تحجر منبعث از نگاه سیاست زداهای حوزوی، از توفیقات حرکت نواب بود.

از نظر تأثیر مثبت اجتماعی، مبارزات شهید نواب صفوی و فداییان اسلام، فعالیت اجتماعی گروه های مختلف مذهبی را از نگاه های سازش کارانه و حداقلی خارج کرده و به تحرکات اجتماعی آنها جهت و قوام داد.

فداییان اسلام همچنین توانستند ضرورت و بخشی از ویژگی های یک حکوت اسلامی را در جامعه نخبگانی و دینی، تبدیل به گفتمان کنند.

این روند از ضرورت مشروعیت روند تقنین، با پرچمداری شیخ فضل الله، ایجاد شکل مینیاتوری جمهوری اسلامی توسط سردار جنگی، ادامه حرکت شیخ فضل الله توسط آیت الله مدرس، وارد مرحله طرح ابعاد و ویژگی های یک حکمرانی اسلامی توسط نواب بود.

این ویژگی ها در شعارها، مطالبات و سخنرانی های ایشان کاملا نمایان است و شاید جمله علل حساسیت بالای شبکه قدرت غرب در ایران علیه نواب، همین نگاه آرمانی و پویاست.

اساسا فعالیت ها و مبارزات نواب، بخش درخشانی از تاریخ مستمر مبارزات علما و دارای ویژگی های یک حرکت اجتماعی موفق است که همچنان محتاج تحقیق و ترویج است.

روی دست گرفتن این بخش از تاریخ، و تبیین ابعاد این حرکت، گامی مؤثر در مقابل تفکرات سیایت زده و سیاست زدا در حوزه نیز هست.