در مدیریت بحران های طبیعی، مشارکت همه اقشار تاثیرگذار و حیاتی است و زنان نیز دوشادوش و همپای مردان می توانند در مدیریت بحران و مراحل آن یعنی قبل، هنگام و پس از بحران در کاستن آثار مخرب و ویرانگر، مشارکت داشته باشند.
در کشورهای توسعه نیافته و کمتر توسعه یافته جهان همچون کشورهای آسیایی هندوستان، بنگلادش، اندونزی، نپال و مالزی و..، قربانیان سیل در بین زنان معمولا سه یا چهار برابر مردان گزارش شده است. یافته های پژوهشگران در این کشورها نشان داده است که اغلب زنان به دلیل عدم آگاهی جان خود را از دست داده اند، یا در صورت زنده ماندن پس از بحران نیز دچار آسیب های روحی شدیدی شده اند. این محققان بطور کلی عوامل مختلفی را در آسیب پذیری زنان در برابر بحران ها مخصوصا سیل موثر می دانند همچون:
فقر و مشکلات اقتصادی، بی توجهی به مشارکت زنان در مدیریت بحران، عدم آگاهی زنان نسبت به حقوق خود، بی توجهی در امر آموزش، ناآگاهی در مساله بهداشت و تغذیه و…
در ارتباط با وضعیت زنان در سه مرحله مدیریت بحران در هنگام اتخاذ تصمیمات و بر نامه ریزی ها، همواره دو نکته قابل تأمل است که باید مورد توجه قرار بگیرد، اول آنکه زنان می توانند در مدیریت بحران نقش آفرینی کنند و مشارکت آنها باید مورد توجه قرار گیرد و نکته دوم اینکه آنها بعلت ویژگیهای فیزیکی، فیزیولوژیک و نقشهایی که در خانواده و جامعه ایفا میکنند همچون کودکان و سالمندان آسیب پذیرتر هستند و تحت تاثیر آسیب های جسمی و تنش های روانی قرار خواهند گرفت.
از آنجا که زنان معمولا در مدیریت خانه و خانواده نقش اساسی را ایفا می کنند مسلماً نظاره اینکه خانه و وسایل زندگی آنها آسیب دیده یا گل و لای و خرابی های حاصل از زلزله همه زندگی را فراگرفته یا آواره شده اند و یا در کمپ هایی مستقر شده اند که تجربه زندگی در آنجا را ندارند یا دچار زایمان شوند یا اینکه همسر و فرزندان و بستگان خود را از دست داده یا در وضعیت ناگواری ببینند، آنان را دچار مشکلات پیچیده تری خواهد کرد. در مناطق روستایی کشور محدودیت های بیشتری برای زنان وجود دارد همچون کمبود اطلاعات و دانش مقابله با سیل، نداشتن مهارت، برخی نگرش های سنتی مخالف مشارکت زنان و.. که این موارد نیز بر عمق بحران خواهد افزود.
با این اوصاف توجه به توانمندسازی زنان می تواند در تاب آوری آنان در برابر بحران ها مثمرثمر باشد و از مشکلات یاد شده بکاهد، به عبارت دیگر، می تواند زمینه را برای مشارکت زنان در مدیریت بحران فراهم و تسریع سازد ، که در این ارتباط راهکارهای زیر پیشنهاد می شود:
توجه به اینکه در مناطق مختلف چه عواملی بر آسیب پذیری بیشتر زنان در برابر مخاطرات تاثیر خواهد گذاشت و چگونه با آنها باید مقابله کرد، همچنین باید ظرفیت ها و توانهای و تجربیات مدیریتی زنان برای مقابله با بحران ها در آن جوامع ارزیابی شود
آموزش و آگاهی بخشی زنان در حفظ بهداشت محیط و خانواده در دوره قبل و حین و پس از بحران و همچنین تهیه تداراکات و نقش آنان در تولید غذا
آموزش و آگاهی بخشی زنان برای کمک و پرستاری از آسیب دیدگان همچون کودکان، سالمندان و سایر زنان و بیماران در قبل و هنگام و ساعات و یا روزهای ابتدایی پس از بحران
آموزش و آگاهی بخشی زنان درباره ابعاد مختلف پدیده ها و مخاطراتی همچون زلزله و سیل و خطرهای ناشی از آن
آگاهی بخشی به منظور تقویت فرهنگ امداد و نجات و بهره گیری از آداب و رسوم و فرهنگ هایی که همیاری را تسریع می بخشد
برنامه ریزی و اتخاذ سیاست های مناسب توسط سازمان های دولتی و غیردولتی در ارتباط با مشارکت زنان در مقابله با بحران ها
توجه به نقش زنان در در اجرای سیاست های ایمن سازی
آگاهی بخشی زنان به کودکان جهت فرهنگ سازی برای مقابله با بحران های طبیعی
توانمندسازی اقتصادی زنان بویژه زنان سرپرست خانوار و توجه به وضعیت معیشتی آنان.
- نویسنده : عنایت خانمحمدیان پژوهشگر و جامعه شناس
- منبع خبر : مژده خبر
Saturday, 21 December , 2024