منتظِر یعنی چه؟

امام صادق(ع) به ابوبصیر فرمود: خوشا به حال شیعیان و پیروان قائم ما اهل‌بیت، چون آن‌ها در زمان غیبت او منتظر ظهور او هستند و وقتی آن حضرت ظهور نمایند در زمان ظهورش مطیع و فرمان بردار او خواندبود، آنان اولیای خدایند و هیچ ترس و اندوهی بر آنان وجود ندارد.

در بسیاری دیگر از روایات و تعابیر دعاها از خود امام زمان با لقب منتظَر یاد شده است، به عنوان مثال در دعای روز عید فطر عبارتی به این صورت به چشم می خورد.

«بار خدایا بر ولی خودت درود فرست آن ولی که منتظر فرمان توست و همواره در آرزوی گشایش کار دوستان تو در حال انتظار به سر می‌برد.

بر این اساس چون امام منتظَر مانند مردم خود نیز در انتظار صدور اذن الهی به سر می‌برد تا قیام نموده و جهان گرفتار در بند و جور ستم ستمگران و ظالمان را از وضع نابسامانی که دارد رهایی بخشد و اهداف بلند انبیای الهی را که همان هدایت و کمال بخشیدن مردم جهان است محقق سازد لذا به این جهت او را منتظر می‌نامند.

او انتظار می‌کشد تا لحظه ظهور فرا رسد و بدین ترتیب دوران رنج و اندوه بشر پایان یابد و حاکمیت ارزش‌های الهی و فضیلت اخلاقی در سرتاسر عالم تحقق پیدا کند واز این رهگذر زمینه تعالی معنوی و رشد کمالات واقعی انسان فراهم شود.

آن حضرت در برخی از دعاهای عارفانه‌ای که از ایشان به یادگار مانده است آرزو‌ها و اهداف خود را بیان کرده و شوق و اشتیاق غیر قابل وصف خود را برای تحقق یافتن ظهور به نمایش گذاشته اند؛ در یک مورد آن حضرت می‌فرمایند:پروردگارا بر محمد و آل محمد درود فرست و دوستانت را با تحقق بخشیدن به وعده‌هایی که به آنان داده‌ای گرامی بدار و آنان را به آرزوهایی که داشته‌اند برسان زیرا که مهلت حاکمیت ستمگران در نظر ما به پایان رسیده است و ما از آنچه که خشمگین هستی خشمگینیم و همواره در یاری حق کوشاییم.ما به صدور فرمان تو مشتاقیم و چشم به راه وعده‌هایی که داده ای هستیم….خداوندا به این قیام اذن صادر کن و راه‌های آن را هموار ساز و تحقق شایسته آن را آسان گردان، برنامه آن را به ما بیاموز و سپاهیان و یاوران آن را تایید کن قدرت و تواناییت را به ستمگران و زور گویان هر چه زود تر آشکار ساز .و شمشیر انتقامت را به سر دشمنان کینه توز فرود آور ….

باز در جای دیگر می‌فرماید: ای نور روشنایی‌هاو ای تدبر کننده کارهابرای من و پیروانم در سختی‌ها گشایشی قرار بده و از غم‌ها و اندوه‌ها راه نجاتی فراهم ساز …خداوندا وعده‌هایی که به من داده‌ای تحقق بخش و فرج مرا زود‌تر برسان وبه قدرت و نصرتت فتح بزرگ را نصیب گردان.

نتیجه آن که از دید روایات در جامعه اسلامی عصر غیبت،هم امام و هم امت هردو منتظرند امت در انتظار امت خود است و می خواهد

هر چه زود تر او از پس پرده غیبت به در آید و راه نجات از نابسامانی‌هارا به انسان بیاموزد و امام نیز در حال انتظار به سر می‌برد، تا اجازه ظهورش فرا رسد،تا انقلاب حیات‌‌بخش خود را آغاز کند و بهآرمان‌های انبیاء و اولیاء که ستمگران مانع تحقق آن شده‌اند جامه عمل بپوشاند.

منتظَر کیست؟

منتظَر یکی ازلغب‌های معروف حضرت مهدی(ع)است، به کسی گویند که عده‌ای در انتظار او باشند.

براین اساس امام عصر(عج) منتظَرنامیده می‌شوندکه شیعیان در انتظار او به سر می‌برند،تا پس از اذن ظهور از طرف خداوند،به یاری او بشتابند و او را در فراهم ساختن زمینه تشکیل حکومت عدل الهی، برچیدن بساط ظلم ونابسامانی از سرتاسر عالم،برقراری صلح و امنیت واقعی که آرزوی همیشگی انسان در طول تاریخ بوده است یاری کنند.

آن‌گاه در بستری که به برکت حاکمیت عدالت و صلح و صفا فراهم شده است به کسب فضائل اخلاقی و کمالات انسانی که سعادت ابدی او در گروی آراستگی به آن‌هاست بپردازند.

درباره علت منتظَر نامیده شدن امام مهدی(ع)روایاتی از سوی ائمه اطهار(ع)نقل شده است.از جمله آنان نقل می‌کنند: روزی شخصی از امام صادق(ع) سوال کرد:ای پسر رسول خدا به چه دلیل مهدی را منتظَر نامیدند؟

حضرت فرمود:زیرا او دوره غیبت طولانی خواهد داشت.پیروان مخلص اودر این دوره با وجود سختی‌های زیادی که وجود دارد،در انتظار ظهور او به سر خواهندبرد.این در حالی است که بسیاری از افراد تردید کننده قیام و ظهور او را منکر خواهند شد.

علاوه بر روایات در مجموعه زیارات وادعیه از آن حضرت به عنوان منتظَر یاد شده است.

به عنوان نمونه دربخشی از دعای ندبه می‌خوانیم:«این المنتظَر لاقامه الامت والعوج» «کجاست آن امامی که مردم به منظور برطرف ساختن اساس کژی و انحراف‌ها در انتظار او به سر می‌بردند.»

در زیارت صاحب‌الامر آمده است: «السلام علی القائم منتظَر و العدل المشتهر» یا «درور بر آن قیام کننده‌ای که جهانیان در انتظار اویند و سلام بر آن امام عادلی که عدالتش سرتاسر عالم را فرا خواهد گرفت».

منتظران حقیقی چه ویژگی‌هایی دارند؟

در روایات استقامت در دین پارسایی و تخلق به مکارم اخلاق از ویژه‌گی‌های منتظران حقیقی شمرده شده است.

پیامبر گرامی در تجلیل از مقام شامخ منتظران حقیقی خطاب به صحابه فرمود:شما اصحاب من هستید، لکن برادران من مردمی هستند که در آخرالزمان می‌آیند، آن‌گاه در مقام توصیف اوج مجاهدت و تدین ایشان می‌فرماید: هر یک از ایشان بیش از کسی که بر زجر پوست کندن درخت خار با دست خالی در شب تاریک یا نگهداری آتش سوزان چوب درخت تاق در کف دست صبر می‌کند در دین‌داری خود استقامت می‌ورزد، به راستی که آنان چراغ‌های هدایت در شب‌های ظلمانی هستند.

امام صادق(ع) می‌فرمایند: هرکس بخواهد در شمار منتظران حقیقی آن عدل منتظَر باشد باید پارسایی پیشه کندو متخلق به مکارم اخلاق گردد.

منابع:

الزام الناصب، ج۲،ص‌۲۹۹
نجم الثاقب،باب دوم
بحار الانوار،ج۸۵،ص۲۳۳
بحار الانوار،ج۵۱،ص۳۰
بحار الانوار،ج۵۲،ص۱۲۴/ص۱۴
بحارالانوار،ج‌۵۲،ص‌۱۵۰
مکیال المکارم،ج‌۲،ص۸۱
نشریه موعود،شماره۳۲،ص۶۵
موعودنامه،مجتبی تونه ای
مفاتیح الجنان