نامه مقام معظم رهبری به دانشجویان آمریکا بازتاب‌ها و تحلیل‌های زیادی را به‌دنبال داشته است. حجت‌الاسلام و المسلمین محمدهادی شریعتی استاد حوزه علمیه و تحلیگر، راهبردهای مقام معظم رهبری را ذیل مکتب شیعی «تلفیق» تحلیل کرده است.
در این مطلب آمده است: اسلام در هنگامه تحقق، همیشه با مسائل دشواری روبرو بوده است؛ بخش بزرگی از پاسخ‌های تاریخی به این دشواری‌ها، با طرح نوعی تفکیک همراه بوده است؛ تفکیک عقل و نقل، تفکیک دنیا و آخرت، تفکیک دین و سیاست اما همیشه گونه‌ای از پاسخ‌ها نیز وجود داشته‌اند که به‌جای تحلیل و تفکیک، نوعی ترکیب و تلفیق را پیشنهاد داده‌اند. حکمت، فقه، کلام و سیاست در جهان تشیع با آشنایی و الهام‌گرفتن از ایده «امر بین‌الامرین»، الگوی تاریخ‌داری از مکتب تلفیق را ارایه نموده‌اند.
مکتب تلفیق برخلاف رویکردهای تفکیکی، از منطقی ارزشی برخوردار است و همیشه از میانه دو گزینه ناهمسان، به ساخت گزینه‌ای میانه و پاسخگو اندیشیده است. فارابی در جمع بین عقل و نقل، مفهوم ملت را آفرید، بوعلی در جمع بین واجب و ممکن، واجب بالغیر را معرفی کرد و صدرا با طرح ایده ای میانه از وجود، امکان جمع میان قرآن، برهان و عرفان را فراهم ساخت. این سلسله ملهم از انگاره کلامی «امر بین‌الامرین»، به میدان زندگی و سیاست نیز امتداد یافت و با اندیشه «دولت در دولت» شیخ مفید آغاز شده و در اندیشه «سلطان ماذون» محقق کرکی و سپس در «مشروطه مشروعه» شیخ فضل‌الله ظهور کرد؛ تا آنجا که به امام خمینی (ره) رسیده و جمع میان حاکمیت مردم و خدا، در ساخت جمهوری اسلامی ممکن شد.
این اندیشه دو محور ناهمسان دنیای بدون‌دین و دین بدون‌دنیا را طرد کرده و صورت سومی از حیات انسان را ذیل تلفیق دین و دنیا ترسیم می‌کند. اندیشه مقاومت خود نمونه‌ای از رهیافت‌های مکتب تلفیق است. این اندیشه به غایت احیاء و بازیابی هویت معنوی جهان همراه با آبادانی دنیای انسان، الگویی کارساز جهت مقاومت در برابر هاضمه طواغیت ارائه می‌کند.
الگویی که در آن تفکیکی میان امر دنیوی و امر دینی و میان مظلومان یافت نمی‌شود. پیشبرد اندیشه تلفیقی مقاومت، گفت‌وگو با دو گونه مخاطب را ضروری می‌سازد؛ نخست گروهی که دین گوشه‌نشین و بی‌ربط به اجتماع و سیاست را می‌پسندند و گروه دیگر، آنان که آبادی دنیا بدون حضور دین را پی‌می‌گیرد، این هر دو باید به موقفی میانه دعوت شوند. رهبر معظم انقلاب، حج امسال را حج برائت نامیدند تا آنان که دین را همچون واعظی گوشه‌نشین می‌خواهند، را به میدان بیاورند و حج، این مناسک عظیم دینی را به رسانه‌ای فراگیر برای طرح الگوی سوم حیات یا اندیشه دین در میدان زندگی بدل سازند.
از سوی دیگر در گفتگو با دانشجویان آمریکایی، تلاش ظلم‌ستیزانه آنان را ستوده و با تعریف قرآن به عنوان کتاب مقاومت از ایشان دعوت می‌کنند تا اندیشه مقاومت را ذیل شعارهای قرآنی «فاسقم کما امرت» و امت یکپارچه «لا تَظلِمونَ وَ لا تُظلَمون» پی‌گیری کنند.
امروز بیش همه، به ترویج این اندیشه ظریف تلفیق نیازمندیم و نهضت احیای هویت معنوی و توحیدی جهان را باید در این الگو ره‌گیری کنیم.
Saturday, 21 December , 2024