طوفان های گرد و غبار یک اتفاق شایع در سال های اخیر به خصوص در کشورهای همسایه ایران و تاحدودی مناطق داخلی کشور می باشد که بیشتر مناطق ایران متاثر از وقوع آن شده اند. طوفان هایی که اگرچه در اکثریت مواقع در خارج از مرزهای ایران رخ می دهند اما آثار آن به شکل آلودگی هوا تا عمقی ترین نواحی ایران را متاثر می سازد و صد البته ساکنان  استان ها ، شهرها و روستاهای مرزی را با شدت بیشتری آزار می دهد.

این نگاشته به مناسبت روز مقابله با طوفان های گرد و غبار ( ۲۱ تیر ماه ، ۱۲ ژوئیه) است؛ برای مقابله با آثار  زیانبار ناشی از طوفان‌های شن که انتشار ذرات مختلف آلاینده هوا از اندازه های بزرگ تا کوچک را در پی دارد و  ذرات کمتر از  ۱۰ میکرون منتشره می تواند آسیب های جدی را  بر سیستم تنفسی وارد کرده و سبب و تشدید ناراحتی های قلبی عروقی شوند، انجام برخی اقدامات پیشگیرانه، مقابله ای و حفاظتی یک ضرورت اساسی محسوب می شود.

مواردی از این اقدامات به شرح زیر است:

۱_ دریافت اطلاعات مربوط به وقوع این پدیده طبیعی از طریق منابع اطلاع رسانی ذیربط ، از جمله هواشناسی، مدیریت بحران استانداری ها، صدا و سیما، حفاظت محیط زیست و علوم‌ پزشکی ونیز دریافت این اطلاعات در چند توبت جهت داشتن آمادگی مقابله با آن و همچنین اطلاع از پایان طوفان و برگشت به شرایط عادی

۲_ تهیه تجهیزات مقابله با گردو غبار از جمله‌ماسک های تنفسی مناسب، عینک‌محافظ چشم و در دسترس بودن آن در منزل و همچنین داخل خودرو برای مواقع اضطراری

۳_ کنترل وضعیت درب و پنجره های ساختمان و حتی الامکان دو‌جداره نمودن آنها ، مسدود نمودن دریچه های ورود هوا به‌منزل ، مجهز نمودن کولرهای آبی به فیلترهای مناسب و همچنین سیستم های تهویه مراکز بزرگ به سیستم تهویه مجهز به فیلترهای هپا.

۴_رعایت اصل مربوط به‌ماندن در محیط منزل در زمان طوفان های گردو و غبار و اگر در زمان وقوع طوفان در محیط بیرون هستید به نزدیکترین ساختمان قابل دسترسی بروید و اگر امکانش نیست در جایی پناه بگیرید و مراقب باشید که خطر سقوط اشیا یا وسایل ناایمن شما را تهدید نکند.‌

۵_اگر در زمان وقوع طوفان‌گردو غبار در داخل خودرو هستید شیشه ها را بالا نگه دارید و کلیه دریچه ها را مسدود کنید. حتی الامکان از جاده خارج شوید تا طوفان برطرف شود، مراقب باشید زمانی که خارج از جاده توقف کرده اید چراغ ها را خاموش کنید(روشن بودن‌چراغ ها در زمانی که خارج از جاده هستید ممکن است سایر راننده ها را به خطر بیندازد) اما اگر مجبور به رانندگی هستید چراغ های خطر را روشن‌کنید وبا دقت به خطوط سفید وسط جاده، حرکت را با سرعت مطمئنه  ادامه دهید. تاکید بر این است در مناطق با شیوع بالای طوفان‌گردو غبار برخی تجهیزات از جمله کابل عایق دار، ماسک، عینک،چراغ قوه، آب قابل شرب، مواد غذایی فاسد نشدنی و  شارژر گوشی موبایل از قبل داخل خودرو داشته باشید‌.

۶_اگر در محیط بیرون هستید و با وقوع طوفان مواجه شدید در صورت عدم دسترسی به ماسک، استفاده از پارچه هایی برای پوشاندن بینی و دهان نیز توصیه می شود ، پوشاندن‌گوش با‌ کلاه یا گوشه ای از پارچه حتی الامکان صورت گیرد‌.

۷_  در مناطق با شیوع‌پدیده طوفان‌گرد و غبار، ایجاد اصول ایمنی غیر سازه ای به خصوص در فضای بیرونی ساختمان جهت‌جلوگیری از حادثه برای خود و دیگران، توصیه می گردد؛ هرچند که در طوفان های شدید نداشتن ایمنی سازه ای نیز می تواند خطرات جدی را در پی داشته باشد.

۸_در زمان وقوع طوفان های گردو غبار از کنار مسیل ها و رودخانه ها فاصله بگیرید‌.

۹_ پاکسازی سطوح محیط منزل و میزهای کار و ابزار و وسایل پس از پایان طوفان و حتی در طول تداوم آن،  تاکید می شود‌.همچنین ایجاد کابینت های مناسب و کافی جهت نگهداری ایمن‌مواد غذایی و ظروف در منزل یا مراکز با‌پذیرایی مشتری،  و همچنین در مراکز با عرضه فله ای مواد غذایی ، از اهمیت بالایی برخوردار می باشد‌.