اگر بگوییم خطر تغییرات و آشفتگی های روزافزون آب و هوایی ناشی از دستکاری ها و دخالت بشر زیاده طلب بیشتر از خطر بمب هسته ای یا بیماری کووید ۱۹ است و بقا و امنیت و سلامتی بشررا مورد تهدید قرار می دهد سخنی بیهوده نگفته ایم. سازمان ملل متحد اخیرا در گزارشی اعلام کرده است که در نیم قرن گذشته میزان بلایا و فجایع طبیعی چندین برابر شده است. براساس گزارش جدید سازمان هواشناسی جهانی وابسته به سازمان ملل، در ۵۰ سال گذشته تعداد بلایا و حوادث طبیعی ۵ برابر شده است که همه اینها به دلیل گرمایش جهانی و تغییرات اقلیمی رخ داده است. با این وصف سلامتی دهها میلیون نفر در دهههای آینده با سوء تغذیه، خشکسالی و بیماریهای مرتبط با تغییر اقلیم تضعیف خواهد شد و در معرض تهدید است. در کشور ما هم پیامدهای مخرب تغییر اقلیم به شکل افزایش امواج گرمایی و افزایش خشکسالی و تعداد روزهای گرد و غبار و کمبود منابع آب و نابودی خود را نشان می دهد.
من در گزارشی دیدم که صدشرکت صنعتی کشورهای توسعه یافته از سال ۱۹۸۸ تا ۲۰۱۵ بیش از ۷۰ درصد گازهای گلخانه ای جهان را تولید کرده اند، شرکتهایی مانند شل (Shell)، اکزوموبیل (ExxonMobil)، بیپی (BP) و شورون (Chevron) که همگی شرکتهای نفت و گاز هستند، از سرچشمههای اصلی انتشار گازهای گلخانهای به شمار میروند. بررسیها نشان میدهد که از سال ۱۹۸۸، ۵۰ درصد از گازهای گلخانهای در جهان توسط ۲۵ شرکت بزرگ نفتی وارد جو شدهاند. همچنین به این نکته مهم دست یافتم که برخلاف پیمان قدیمی کیوتو که قدرت های سیاسی جهان را مستقیما ملتزم به کاهش گازها می کرد، در موافقت نامه پاریس بطور ناعادلانه سهم کشوری که کمتر از یک درصد از تغییرات اقلیمی را سبب شده با سهم کشورهای قدرتمند که مثلا ۲۰ درصد گرمایش زمین را تولید می کنند یکسان فرض شده و هر دو تعهدات برابر و یکسانی دارند…
در ارتباط با تاثیر تغییرات اقلیمی بر کودکان و زنان هم به نتایجی دست یافتم و اینکه اکثر کشورهای طرف کنوانسیون های بین المللی در ارتباط با تغییر اقلیم به موضوعاتی همچون کودکان وخانواده، تحصیل کودکان، استاندارد زندگی کودکان، بازی و نشاط کودکان ومقررات کودکان پناهنده در ارتباط با تغییرات اقلیمی بی توجه بوده اند.
اما طبق گزارش توسعه انسانی سازمان ملل، عواقب و نتایج ناگوار تغییر اقلیم ممکن است پس از یک قرن و شاید بیشتر هم هویدا گردد. بنابراین فرزندان و نوه های ما حق دارند که ما درباره بقای حیات آنها در آینده پاسخگو باشیم. بر اساس گزارش یونیسف به طور متوسط حدود نیمی از افرادی که به شدت تحت تاثیر تغییرات اقلیمی هستند، را کودکان تشکیل می دهد. بر اساس گزارش جهانی سازمان ملل متحد در فقیرترین کشورها تا حدود ۹۵ درصد از بار بیماری کودکان زیر ۱۵ سال دارای منشا محیطی می باشد. درباره زنان هم باید گفت که براساس گزارش صندوق جمعیت سازمان ملل متحد زنان- خصوصاً در کشورهای فقیر- بیش از مردان تحتتأثیر تغییر اقلیم قرار میگیرند. در بسیاری از کشورها، زنان سهم بزرگی از نیروی کار کشاورزی را به خود اختصاص میدهند و به دیگر فرصتهای شغلی درآمدزا کمتر دسترسی دارند. خشکسالی و بارانهای نامنظم آنها را مجبور میکند سختتر کار کنند تا امنیت غذا، آب و انرژیشان را تأمین کنند. دختران از مدرسه بازمیمانند تا به مادرانشان کمک کنند. این چرخه منجر به محرومیت و فقر میشود و سرمایه اجتماعی مورد نیاز برای برخورد درست با تغییر اقلیم را تحلیل میبرد. از سویی تغییرات اقلیمی بشدت بر امنیت غذایی تاثیر گذشته و همچنین تجربه های مختلف در برخی کشورها نشان داده که حتی میتواند سبب گسترش بیماری های عفونی مخصوصا در بین کودکان و زنان و سالمندان شود.
مساله اجتماعی دیگر موضوع پناهندگان اقلیمی است. گزارش های نسبتا قدیمی نشان می دهد که افریقا، آسیا و امریکای مرکزی چون بیشتر در معرض تغییراقلیم هستند با بی خانمان شدن اجتماعات مواجه خواهد شد. اما حوادث اخیر و وقوع سیل های گسترده در آلمان و آمریکا و روسیه و چین نشان داد که دیگر هیچ جایی از کره زمین از پیامدهای تغییر اقلیم مصون نخواهد ماند. بنابراین تهدیدات امنیتی و بروز خشونت ها و افزایش درگیری ها بین گروه های مختلف و شاید کشورهای جهان در آینده دور از انتظار نخواهد بود.
- نویسنده : عنایت اله خانمحمدیان کارشناس ارشد جغرافیای طبیعی
- منبع خبر : مژده خبر
Friday, 20 September , 2024